Nghiên cứu đăng trên tạp chí Cell, do Tiến sĩ Zhao Yongxiang, Giám đốc Phòng thí nghiệm Trọng điểm Quốc gia về Ung thư, Đại học Y Quảng Tây, cùng cộng sự tiến hành. Các nhà khoa học sử dụng virus biến đổi gene "ngụy trang" tế bào ung thư thành mô lợn lạ, gây phản ứng đào thải miễn dịch siêu cấp, tấn công khối u mà không ảnh hưởng đến tế bào khỏe mạnh.
Thử nghiệm lâm sàng ban đầu cho thấy 90% bệnh nhân giai đoạn cuối, kháng thuốc (gan, buồng trứng, phổi) đã ngừng phát triển ung thư hoặc khối u co lại. Một bệnh nhân ung thư cổ tử cung đã được tuyên bố khỏi bệnh về mặt lâm sàng nhờ thử nghiệm phương pháp này.
Chiến lược "biến tế bào ung thư thành tế bào lợn" mở ra hướng đi mới trong cuộc chiến chống ung thư, mang lại hy vọng khi các liệu pháp thông thường thất bại.
Phản ứng viêm siêu cấp là phản ứng phụ nghiêm trọng, có thể dẫn đến tình trạng bão cytokine (hệ miễn dịch tấn công các tế bào khỏe mạnh của cơ thể) gây suy ghép tạng. Là nhà miễn dịch học và bác sĩ phẫu thuật, Zhao Yongxiang muốn khai thác phản ứng này để tấn công khối u.
Các nhà khoa học tạo ra loại virus và cho lây nhiễm vào tế bào ung thư. Virus gọi là NDV-GT (Newcastle Disease Virus Genetically Targeted) - một dạng virus Newcastle được biến đổi gen để sử dụng trong điều trị. Sau đó, virus tạo ra kháng nguyên dị loài trên bề mặt khối u, kích hoạt phản ứng đào thải miễn dịch siêu cấp.
 |
Minh họa khối u ung thư phát triển trên tế bào. Ảnh: iStock |
Nhóm nghiên cứu bắt đầu với loạt thử nghiệm trên động vật. Khỉ bị ung thư gan được điều trị bằng NDV-GT qua đường tĩnh mạch sống trung bình hơn 6 tháng, so với 4 tháng ở nhóm đối chứng. Ba tháng sau khi ngừng điều trị, khối u biến mất hoàn toàn. Tất cả khỉ trong nhóm này cũng sống lâu dài.
Sau thử nghiệm trên động vật, nhóm của Zhao Yongxiang chuyển sang giai đoạn lâm sàng. Họ tuyển 23 bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối, kháng thuốc, không còn cách điều trị, truyền tĩnh mạch và trong màng bụng hàng tuần, tiến hành trong 8 đến 12 tuần.
Sau ba tháng, một bệnh nhân ung thư cổ tử cung giai đoạn 4, 58 tuổi, cải thiện rõ rệt. Kết quả chiếu chụp cho thấy tổn thương di căn xương và hạch bạch huyết di căn vùng chậu giảm đáng kể hoặc biến mất hoàn toàn. Khi bài nghiên cứu được gửi đến hội đồng thẩm định vào tháng 2/2024, bệnh nhân này sống hơn 36 tháng, lâu hơn đáng kể so với các bệnh nhân ung thư cổ tử cung di căn giai đoạn cuối khác.
Một bệnh nhân ung thư cổ tử cung giai đoạn 4 khác đã lui bệnh hoàn toàn. 6 bệnh nhân khác thuyên giảm một phần, khối u co lại. Cuối thử nghiệm, trong số 20 bệnh nhân đánh giá được có 18 người không thấy khối u phát triển sau điều trị.
Liệu pháp NDV-GT chỉ gây ra một vài tác dụng phụ. Xét nghiệm PCR cho thấy virus tồn tại trong máu vào ngày thứ 7 sau mỗi lần truyền, cho thấy hiệu quả điều trị tốt.
"Các thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2 đến 3 cho các bệnh ác tính khác nhau đang được tiến hành, đánh dấu bước tiến trong phát triển lâm sàng của NDV-GT. Đây có thể là thuốc ung thư tiềm năng ứng dụng lâm sàng đáng kể cho bệnh nhân giai đoạn cuối", Zhao Yongxiang cho biết.
Masmudur Rahman, nhà virus học phân tử tại Đại học bang Arizona, đặt kỳ vọng vào cách điều trị mới, nhưng cho rằng các chuyên gia cần nghiên cứu thêm để xác định ai nên sử dụng phương pháp.
Thục Linh (Theo Nature)
