Tim gồm 4 hệ thống van tim: van hai lá, van ba lá, van động mạch chủ, van động mạch phổi. Chúng có vai trò ngăn cách giữa tâm nhĩ và tâm thất, giữa tâm thất với động mạch chủ, động mạch phổi. Các van tim hoạt động đóng, mở tuần tự theo chu kỳ, nhờ đó máu đi qua van dễ dàng và theo một chiều, đảm bảo vòng tuần hoàn của cơ thể.

Theo ThS.BS Phạm Đỗ Anh Thư, Trưởng đơn vị Bệnh van tim, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, những bệnh lý van tim thường gặp là hẹp van tim (nhất là hẹp van hai lá, hẹp van động mạch chủ), hở van tim (hở van hai lá, hở van động mạch chủ). Nhiều trường hợp hẹp, hở một van hoặc nhiều van tim (hẹp hở van hai lá, hẹp hở van động mạch chủ). Khi van bị hẹp, máu không thể di chuyển dễ dàng, gây ứ trệ tuần hoàn phía thượng nguồn và thiếu máu phía hạ nguồn, dẫn đến giãn buồng tim, suy tim. Khi van bị hở, máu không xuôi theo một chiều mà chảy ngược một phần về thượng nguồn, do vậy tim phải làm việc nhiều hơn, lâu ngày dẫn đến giãn buồng tim, suy tim không hồi phục.

Có hai phương pháp thay van tim là phẫu thuật, thay van qua ống thông. Phẫu thuật được áp dụng cho tất cả trường hợp hẹp hoặc hở van hai lá, van ba lá, van động mạch chủ, van động mạch phổi. Đa số người bệnh sau phẫu thuật, sức khỏe sẽ chuyển biến tốt. Khả năng phục hồi sau mổ ở mỗi người khác nhau, nhưng phần lớn có thể trở lại sinh hoạt bình thường sau 6-8 tuần.

Phương pháp thay van qua ống thông là thủ thuật ít xâm lấn nhằm thay van động mạch chủ bằng ống thông nhỏ qua da mà không cần phẫu thuật. Bệnh nhân được gây tê tại chỗ, bác sĩ dùng một ống thông luồn từ đùi theo đường mạch máu đến van động mạch chủ bị hẹp. Dưới sự hỗ trợ của hệ thống chụp mạch kỹ thuật số, bác sĩ xác định, đưa van đến vị trí chính xác, bung ra và hoạt động thay thế van tim bị hẹp.

Theo bác sĩ Thư, khi thực hiện thay van động mạch chủ qua ống thông (TAVI), người bệnh không cần cưa xương ức, không chạy máy tim phổi nhân tạo, không gây mê toàn thân nên giảm nguy cơ biến chứng. Quá trình can thiệp chỉ qua một đường mở nhỏ (6-8 mm) nên giúp hạn chế mất máu, người bệnh giảm đau, ra viện sớm (khoảng 2-3 ngày), phục hồi sức khỏe nhanh.

Các bác sĩ thay van động mạch chủ qua ống thông (TAVI) cho bệnh nhân. Ảnh: Thanh Luận

Bác sĩ Thư lưu ý bất cứ thủ thuật nào cũng tiềm ẩn rủi ro. Người bệnh phẫu thuật và can thiệp thay van tim có thể gặp một số biến chứng như viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, chảy máu do dùng thuốc chống đông quá liều, hình thành huyết khối trên van, đột quỵ, nhồi máu cơ tim, tái hẹp, hở van tim nhân tạo, bóc tách động mạch, thuyên tắc huyết khối, suy tim sau mổ... Bệnh nhân sau thay van cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ. Duy trì chế độ ăn có lợi cho sức khỏe tim mạch, tập thể dục nhẹ nhàng tối thiểu 30 phút một ngày, giảm căng thẳng, ngủ đủ 7-8 giờ mỗi ngày. Tái khám theo lịch hẹn hoặc khi xuất hiện triệu chứng bất thường như đau tức ngực, ho, khó thở, loạn nhịp tim...

Thu Hà