Bác sĩ Nguyễn Tiến Thành, Hội Da liễu Việt Nam, cho biết kem chống nắng là "lá chắn" quan trọng bảo vệ da khỏi tác hại của tia cực tím (UV). Sử dụng sản phẩm giả hoặc kém chất lượng, người dùng không chỉ mất tiền mà còn đối mặt với nguy cơ cháy nắng cấp, lão hóa sớm và ung thư da.

Kem chống nắng đạt chuẩn phải có chứa các hoạt chất bảo vệ da, trong đó hoạt chất hóa học như avobenzone, octocrylene, Tinosorb S/M giúp hấp thụ tia UV và hoạt chất vật lý zinc oxide, titanium dioxide tác dụng phản xạ và phân tán tia UV khỏi da.

Một số loại kem chống nắng trôi nổi, giả mạo hoặc hàng xách tay không rõ nguồn gốc có thể không chứa đủ hoặc đúng hoạt chất chống nắng, bị pha tạp chất độc hại như paraben nồng độ cao, hương liệu cấm, cồn công nghiệp hay công bố sai chỉ số SPF/PA, khiến người dùng hiểu nhầm về hiệu quả bảo vệ. Hệ quả là tia UV vẫn xuyên qua da, gây ra các tổn thương nghiêm trọng.

Có hai loại tia UV gây cháy nắng là UVA và UVB. Tia UVA, còn được gọi là tia sáng có bước sóng dài, chiếm khoảng 95% lượng tia UV chiếu vào da. Cả UVA và UVB đều có hại cho da, nhưng tia UVA là mối đe dọa nhiều hơn vì phần lớn trong số chúng chạm tới mặt đất.

Một trong những tác hại thường gặp nhất là cháy nắng cấp tính gây đỏ, rát, phồng rộp da sau vài chục phút phơi nắng. Da còn bị nám và tăng sắc tố sau viêm do UVA xuyên sâu đến trung bì, kích thích tế bào tạo sắc tố tăng sinh melanin. UVA làm tăng enzym phá hủy collagen và elastin, khiến da nhăn nheo, chảy xệ sớm. Đặc biệt, tia UVB có thể gây đột biến gen, trong khi UVA tạo ra các gốc tự do tấn công DNA, làm tăng nguy cơ ung thư biểu mô hoặc melanoma – loại ung thư da nguy hiểm nhất.

Trên thực tế, việc phân biệt kem chống nắng thật - giả bằng mắt thường là gần như không thể. Các sản phẩm làm giả hiện nay rất tinh vi, từ bao bì, màu sắc đến mùi hương. Ngay cả bác sĩ chuyên môn cũng cần đến xét nghiệm phân tích quang phổ, định lượng SPF/PA hoặc gửi mẫu tới phòng thí nghiệm để đánh giá.

Để bảo vệ da hiệu quả, người dùng cần lưu ý ưu tiên các thương hiệu uy tín đã được công bố lưu hành bởi Bộ Y tế, chọn sản phẩm có nghiên cứu lâm sàng minh bạch, công bố kết quả thử nghiệm SPF rõ ràn. Người tiêu dụng mua hàng từ hệ thống phân phối chính hãng, không dùng hàng xách tay trôi nổi. Đối với da sau laser, peel, lăn kim, cần chọn kem chống nắng dành riêng cho da nhạy cảm, không chứa cồn, không hương liệu.

Bác sĩ Thành khuyến nghị lựa chọn SPF/PA phù hợp với từng hoạt động, cụ thể:

Liều lượng 1-1,25 ml cho mặt, cổ (2 mg/cm² da)

Thời điểm bôi: Trước khi ra nắng 15-30 phút.

Tần suất bôi lại: Mỗi 2-3 giờ nếu hoạt động ngoài trời, đổ mồ hôi, bơi; Mỗi 4-6 giờ nếu làm việc trong nhà.

Thúy Quỳnh