Lượng gốc tự do trong cơ thể có thể gia tăng do ô nhiễm không khí, căng thẳng kéo dài, bệnh tật, chế độ ăn nhiều đường, chất béo xấu hoặc thực phẩm chế biến sẵn. Gốc tự do gây tổn thương màng tế bào, thúc đẩy quá trình lão hóa và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường, thoái hóa thần kinh hay ung thư.

Các loại gia vị thiên nhiên giúp món ăn đậm đà, cung cấp các hợp chất chống oxy hóa có lợi. BS.CKI Đào Thị Yến Thủy, Trưởng khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết sử dụng gia vị đúng cách hỗ trợ tăng cường miễn dịch, cải thiện chức năng gan, tim mạch, kiểm soát viêm.

Nghệ chứa hợp chất curcumin có khả năng kháng viêm mạnh mẽ, hỗ trợ bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do. Ngoài tốt cho tiêu hóa, curcumin còn tăng cường chức năng gan. Cách giúp cơ thể hấp thu curcumin tốt hơn là dùng nghệ chung với tiêu đen hoặc dầu thực vật. Gia đình thêm nghệ vào món xào, kho, cà ri hoặc pha bột nghệ cùng nước ấm và mật ong uống vào buổi sáng để hỗ trợ giải độc và nâng cao đề kháng.

Gừng chứa gingerol - hợp chất chống oxy hóa tự nhiên giúp giảm viêm, cải thiện tuần hoàn máu, làm dịu cảm giác buồn nôn, hỗ trợ tiêu hóa. Ngoài ra, gừng còn có tác dụng kiểm soát đường huyết, giảm đau cơ sau khi vận động. Sử dụng ở dạng tươi hoặc khô trong món kho, hấp, nấu canh hoặc pha trà gừng với mật ong dùng vào sáng sớm giúp làm ấm cơ thể, kích thích tiêu hóa.

Tỏi, gừng, nghệ, tiêu đen và quế là các gia vị giàu chất chống oxy hóa hỗ trợ chống viêm. Ảnh: Phượng Thy

Tỏi chứa hợp chất allicin có đặc tính kháng khuẩn, kháng virus, đồng thời giảm viêm, hỗ trợ kiểm soát cholesterol. Tỏi cũng góp phần ổn định huyết áp, bảo vệ thành mạch, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Để phát huy tối đa tác dụng của allicin, gia đình nên đập hoặc băm nhỏ tỏi để khoảng 10 phút trước khi chế biến. Tỏi có thể dùng để ướp thịt, xào rau, làm nước chấm hoặc ngâm giấm làm món salad.

Quế giàu hoạt chất cinnamaldehyde - chất chống oxy hóa có khả năng làm dịu phản ứng viêm, cải thiện tiêu hóa, kiểm soát đường huyết, nâng cao độ nhạy insulin. Quế có thể sử dụng dưới dạng bột để rắc lên cháo, yến mạch, sinh tố hoặc pha trà quế mật ong. Cho quế vào trà hoặc món hầm có thể tăng hương vị, giá trị dinh dưỡng.

Tiêu đen chứa piperine giúp tăng hấp thu nhiều hoạt chất sinh học như curcumin, beta-carotene và selen. Nhờ đó, cơ thể có thể tận dụng tốt hơn dưỡng chất từ thực phẩm, nâng cao hiệu quả chống viêm. Bạn rắc một ít tiêu đen lên món xào, kho, ướp thịt hoặc salad tăng thêm hương vị, tốt cho tiêu hóa, tăng cường miễn dịch.

Bác sĩ Yến Thủy lưu ý gia vị mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe song mỗi người vẫn cần lựa chọn và sử dụng phù hợp với thể trạng, liều lượng. Người dùng thuốc chống đông máu nên hạn chế sử dụng nghệ, tỏi hoặc quế vì có thể làm tăng nguy cơ chảy máu. Thai phụ cần tránh lạm dụng các gia vị ở dạng chiết xuất đậm đặc. Người có bệnh lý dạ dày như viêm loét cần thận trọng với vị cay, nóng như tiêu đen hoặc gừng khi bụng đói để tránh kích ứng niêm mạc. Mỗi người cần duy trì lối sống khoa học như ngủ đủ giấc, vận động thường xuyên, giảm căng thẳng, uống đủ nước (khoảng 1,5-2 lít mỗi ngày) để tối ưu hóa chức năng thải độc của cơ thể.

Phượng Thy