Nhu cầu vui chơi, du lịch, về quê tăng cao vào dịp nghỉ lễ. Song thời tiết nắng nóng mùa hè có thể ảnh hưởng đến sức khỏe nói chung và não bộ nói riêng khi không được chăm sóc đúng cách.

BS.CKI Nguyễn Hữu Khánh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, giải thích não là cơ quan nhạy cảm với thay đổi nhiệt độ. Hơn 70% thành phần của não là nước, khi cơ thể mất nước do đổ mồ hôi nhiều khiến máu đặc hơn, máu lên não giảm, dễ gây choáng váng, đau đầu, mệt mỏi, mất tập trung. Nếu nhiệt độ cơ thể tăng quá mức mà không được làm mát kịp thời, nguy cơ cao say nắng, đột quỵ nhiệt có thể xảy ra, nhất là người cao tuổi, người mắc bệnh nền tim mạch hoặc thần kinh.

Bác sĩ Hữu Khánh hướng dẫn một số cách giúp bảo vệ não khi nắng nóng để kỳ nghỉ lễ khỏe khoắn.

Che chắn cơ thể khi ra ngoài

Vùng trán và gáy có nhiều mạch máu lớn dẫn máu từ tim lên não, cần được che chắn bằng ô, nón rộng vành để giảm nguy cơ quá nhiệt, giảm tải cho hệ tuần hoàn. Nếu không che chắn đúng cách, nhiệt độ cao khiến máu dồn nhiều về vùng đầu, làm tăng lưu lượng máu đến não, gây ra cảm giác đau nhức, hoa mắt chóng mặt.

Sử dụng kính râm và khẩu trang sáng màu giúp hạn chế hấp thụ nhiệt từ ánh nắng mặt trời. Những phụ kiện này hỗ trợ ngăn ngừa đau nửa đầu, chóng mặt.

Uống nước đủ và đúng cách

Khi cơ thể mất nước, não cũng sẽ "khát", dễ gây nhức đầu, giảm tập trung và mệt mỏi. Nhiều người chỉ uống khi cảm thấy khát hoặc lựa chọn các loại nước giải khát có gas, cà phê, bia rượu. Tuy nhiên, các loại đồ uống này lại làm mất nước nhiều hơn. Người trưởng thành nên uống đủ nước từ 2 đến 2,5 lít nước mỗi ngày, chia thành từng ngụm nhỏ đều đặn, ưu tiên nước lọc, nước dừa, nước ép trái cây tươi. Duy trì đủ nước góp phần ổn định huyết áp, hỗ trợ dẫn truyền thần kinh, làm mát hệ thần kinh trung ương tự nhiên.

Uống đủ nước giúp làm mát hệ thần kinh trung ương tự nhiên. Ảnh: Phượng Thy

Tránh hoạt động ngoài trời vào giờ nắng gắt

Các khung giờ khoảng 10h-16h là lúc tia cực tím và nhiệt độ đạt đỉnh. Người phải ra đường hoặc hoạt động ngoài trời lâu nên tìm bóng râm để nghỉ ngơi mỗi 20-30 phút, tránh vận động gắng sức liên tục. Người có các dấu hiệu cảnh báo say nắng như đỏ mặt, tim đập nhanh, chóng mặt, khát nước dữ dội, buồn nôn... cần di chuyển đến nơi thoáng mát, uống nước từ từ và nghỉ ngơi theo dõi tình trạng sức khỏe.

Ăn uống hợp lý

Trong những ngày nóng, bác sĩ Khánh khuyên mọi người ăn nhẹ, chia nhỏ bữa, ưu tiên các thực phẩm mát, dễ tiêu như cháo, canh rau xanh, trái cây nhiều nước như dưa hấu, cam, bưởi. Tránh ăn quá no hoặc sử dụng thức ăn chiên rán nhiều dầu mỡ dễ làm tăng đường huyết, ảnh hưởng đến não, gây mệt mỏi và uể oải hơn.

Thực đơn hằng ngày nên bổ sung các loại hạt như óc chó, hạnh nhân, macca vì có hàm lượng axit béo omega-3, vitamin E, chất chống oxy hóa dồi dào, giúp cải thiện chức năng não, giảm viêm và hỗ trợ bảo vệ tế bào thần kinh. Các tinh chất thiên nhiên như từ blueberry (việt quất) và biloba ginkgo (bạch quả) cũng giúp tăng cường máu lên não và hỗ trợ não hoạt động tốt hơn.

Nghỉ ngơi đầy đủ

Thức khuya, ngủ ít có thể phá vỡ nhịp sinh học của não, gây mệt mỏi khi thức dậy, thiếu tập trung và đau đầu nhẹ. Những ngày lễ, dù lịch di chuyển nhiều, mọi người cũng nên dành 15-20 phút ngủ trưa, đảm bảo ngủ đủ 7 tiếng mỗi đêm để làm dịu hệ thần kinh, tăng khả năng ghi nhớ và cải thiện tâm trạng.

Người mắc sẵn các bệnh lý nền thần kinh, tim mạch, hô hấp nên đến bác sĩ khám, tư vấn dùng thuốc hoặc cách chăm sóc, bảo vệ sức khỏe tốt nhất.

Phượng Thy