Ung thư đại trực tràng phổ biến tại Việt Nam. Bệnh thường phát triển âm thầm trước khi có triệu chứng rõ ràng nên khó phát hiện sớm. TS.BS Trần Hải Bình, Phó khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết ung thư đại trực tràng có xu hướng trẻ hóa, một phần do thói quen ăn uống, sinh hoạt thiếu lành mạnh của người trẻ hiện nay.

Ăn nhiều thịt đỏ, ít rau xanh

Thịt đỏ như bò, lợn, cừu và thịt chế biến sẵn (xúc xích, lạp xưởng...) chứa các chất bảo quản như nitrit, nitrat dễ gây viêm. Thịt đỏ khi được chế biến ở nhiệt độ cao như nướng, rán, hun khói sinh ra các hợp chất có hại như amin dị vòng (HCA) và hydrocarbon thơm đa vòng (PAH) có thể gây tổn thương niêm mạc đại tràng, hình thành tế bào ung thư.

Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc làm sạch đường ruột, giúp loại bỏ các chất độc hại và hỗ trợ sự phát triển của vi khuẩn có lợi. Ăn quá ít rau xanh, trái cây cũng góp phần gây táo bón, viêm đại tràng, lâu dài có thể dẫn đến ung thư.

Ăn quá nhiều thịt đỏ làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng. Ảnh: Hoài Phạm

Uống rượu bia

Nguy cơ ung thư đại trực tràng tăng khi uống nhiều rượu bia thường xuyên. Rượu khi vào cơ thể được chuyển hóa thành acetaldehyde - chất gây ung thư mạnh. Rượu còn hoạt động như một dung môi, tạo điều kiện cho các chất gây ung thư dễ dàng xâm nhập vào lớp niêm mạc ruột, kích thích tế bào ác tính phát triển.

Ít vận động

Tiến sĩ Bình cho biết nhiều người trẻ hiện nay có lối sống ít vận động, ngồi nhiều do đặc thù công việc văn phòng. Khi ít vận động, nhu động ruột sẽ hoạt động chậm lại, làm cho phân lưu lại trong đại tràng lâu hơn, tạo điều kiện cho các chất độc hại tiếp xúc với niêm mạc ruột trong thời gian dài hơn, từ đó tăng nguy cơ ung thư.

Hoạt động thể chất thường xuyên có tác dụng bảo vệ cơ thể chống lại ung thư trực tràng. Vận động không chỉ giúp kiểm soát cân nặng mà còn thúc đẩy quá trình tiêu hóa, giảm táo bón và đào thải các chất độc ra khỏi cơ thể nhanh hơn.

Hút thuốc lá

Khói thuốc có chứa hàng nghìn hóa chất độc hại có khả năng gây ung thư. Các hóa chất độc hại này được vận chuyển qua dòng máu đến ruột già, lưu trữ trong đại tràng và trực tràng trước khi đi đại tiện, làm tăng sự phát triển của polyp trong đại tràng và trực tràng.

Theo tiến sĩ Bình, tầm soát ung thư đại trực tràng giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm. Tuy nhiên, nhiều người trẻ thường nghĩ ung thư đại trực tràng chỉ xảy ra ở người lớn tuổi nên có thể bỏ qua các dấu hiệu bất thường cảnh báo bệnh. Nội soi đại tràng là phương pháp tầm soát ung thư đại trực tràng phổ biến, giúp phát hiện polyp hoặc các tổn thương tiền ung thư, từ đó loại bỏ sớm trước khi chúng tiến triển thành ung thư.

Tiến sĩ Bình khuyên người từ 45 tuổi trở lên nên tầm soát ung thư đại trực tràng định kỳ. Nếu có yếu tố nguy cơ cao như tiền sử gia đình mắc ung thư, viêm đại tràng mạn tính hoặc polyp đại tràng nên tầm soát sớm hơn theo chỉ định của bác sĩ. Xây dựng chế độ ăn nhiều thực vật với nhiều loại trái cây, rau, đậu và ngũ cốc nguyên hạt giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.

Hoài Phạm