Ngày 12/8, hai cựu phó chủ tịch xã Minh Trí, huyện Sóc Sơn (cũ) là Nguyễn Văn An, 63 tuổi và Dương Đức Vượng, 60 tuổi; Đỗ Văn Ba, 41 tuổi, cán bộ địa chính xã này và Nguyễn Mạnh Hùng, 69 tuổi, phó thôn, bị TAND xét xử về tội Vi phạm các quy định về quản lý đất đai.

Ông Ba có tiền án 12 tháng tù treo năm 2019 do Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; ông Hùng có tiền án 8 năm tù năm 1990 về tội Giết người, đã được xóa án tích.

Vụ án bị phát giác vào tháng 3/2019, khi Thanh tra Hà Nội kết luận UBND xã này biết nhưng không xử lý việc người dân mua bán, chuyển nhượng quyền sử dụng đất rừng phòng hộ không có giấy tờ mà lại xác nhận, chứng thực vào giấy tờ mua bán khống này.

Các vi phạm này sau đó được UBND Hà Nội chuyển hồ sơ công an điều tra.

Các biệt thự, công trình xây dựng trái phép dưới chân một quả đồi thuộc thôn Minh Tân, xã Minh Trí năm 2018. Ảnh: Gia Chính

Nhà chức trách xác định, các sai phạm xảy ra suốt 11 năm 2008-2018. Bốn bị cáo này từng chủ tịch xã giai đoạn 2011-2016 và Nguyễn Đình Cường, trưởng thôn, bị cáo buộc sai phạm trong việc xác nhận, chứng thực vào 125 hồ sơ (hợp đồng mua bán chuyển nhượng đất và đơn xin chuyển giao quyền sử dụng đất), với tổng diện tích hơn 46 hecta.

Trong đó, 69 hồ sơ đất rừng phòng hộ là loại đất không được chuyển nhượng, tặng cho. 56 hồ sơ còn lại được chuyển nhượng khi người sử dụng đất không có sổ đỏ, vi phạm Luật Đất đai.

Việc ký chứng thực, xác nhận của 3 lãnh đạo xã gồm chủ tịch Viễn và hai cấp phó Ba và Vượng đã "cho phép các hộ dân chuyển nhượng quyền sử dụng đất không đúng quy định về công chứng, do công chứng nội dung trái pháp luật", VKS nêu.

Trong 125 hồ sơ bị xác nhận khống, ông Viễn ký chứng thực, xác nhận 11 hồ sơ, ông An 75 hồ sơ và ông Vượng 39 hồ sơ.

>>Biệt thự, hồ bơi trong rừng phòng hộ Sóc Sơn

VKS xác định, trước khi ba lãnh đạo lý xác nhận các hồ sơ khống đều có sự tham mưu, ký xác nhận của ông Ba, khi đó là cán bộ địa chính xã. Còn trưởng thôn Cường và phó thôn ký xác nhận vào tổng 69 đơn chuyển giao quyền sử dụng đất, dù biết rõ người sử dụng đất không có sổ đỏ, người nhận chuyển nhượng không sống trong khu vực rừng phòng hộ, là trái pháp luật.

Tại phiên tòa, các bị cáo thừa nhận sai phạm. Một số người mua đất Sóc Sơn cho hay, khi mua đất họ không mất chi phí gì cho xã và họ mong cơ quan chức năng bóc tách giữa đất rừng và đất ở để những người mua đất không bị ảnh hưởng quyền lợi.

Sau quá trình xét hỏi, VKS đề nghị tòa phạt ông An, ông Vượng mỗi người từ 4 năm đến 4 năm 6 tháng tù; ông Ba 30-36 tháng tù và ông Hùng 26-30 tháng (án treo).

HĐX nghị án kéo dài, sẽ ra phán quyết vào 15/8.

Lý do cựu chủ tịch xã và loạt cán bộ không bị truy cứu

VKS xác định cựu chủ tịch xã Tạ Văn Viễn "lợi dụng chức vụ, quyền hạn", cho phép chuyển quyền sử dụng 17.00 m2 đất trái quy định. Song sai phạm xảy ra từ năm 2013, hiện đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.

Ngoài ra, ông Viễn và một số cán bộ huyện Sóc Sơn (cũ) bị xác định thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý, có dấu hiệu của tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.

Song các thửa đất bị chuyển quyền sử dụng trái pháp luật hiện chưa được cấp sổ đỏ, không được đăng ký biến động, chưa xác lập quyền sử hữu cho các hộ dân. Do đó, ông Viễn và các cựu cán bộ Sóc Sơn cũng không bị xử lý về hành vi này.

Cựu trưởng thôn Cường, 54 tuổi, được Viện pháp y Quốc gia kết luận liệt nửa người, mắc bệnh hiểm nghèo, tỷ lệ tổn thương 99%, được đình chỉ điều tra.

"Khi tiến hành điều tra, truy tố, xét xử, người phạm tội mắc bệnh hiểm nghèo dẫn đến không còn khả năng gây nguy hiểm cho xã hội nữa" (Điều 29, Bộ luật Hình sự), VKS viện dẫn.

Ảnh vệ tinh khu vực thôn Phú Ninh, xã Minh Phú, huyện Sóc Sơn, Hà Nội năm 2009 và năm 2024. Ảnh: Google Earth

Ngoài sai phạm tại xã Minh Trí, VKS xác định, tại xã bên, Minh Phú, giai đoạn 2009-2014, chủ tịch, phó chủ tịch và cán bộ địa chính cũng có sai phạm tương tự với 21 hồ sơ, ảnh hưởng hơn 58.000 m2 đất rừng phòng hộ. Do hành vi hết thời hiệu truy cứu, cựu chủ tịch đã chết nên không bị truy cứu.

Việc các cá nhân, hộ gia đình mua bán, chuyển nhượng quyền sử dụng đất nhưng không có giấy tờ về đất, đất nằm trong quy hoạch rừng phòng hộ của 2 xã này là không đúng Luật Bảo vệ và phát triển rừng.

Cơ quan điều tra đã có văn bản đề nghị UBND huyện Sóc Sơn rà soát, thanh kiểm tra để xử lý các công trình xây dựng vi phạm.

Thanh Lam