Trưa 13/8, ông Nguyễn Văn Viện, Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên xác nhận đã ra kháng nghị toàn bộ bản án hình sự sơ thẩm của TAND Khu vực 5 - Hưng Yên liên quan bị cáo Thái Khắc Thành, 45 tuổi, trú xã Đô Lương, tỉnh Nghệ An, bị tuyên 6 năm tù về tội Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm, theo khoản 2, Điều 244 Bộ luật Hình sự.

VKSND tỉnh Hưng Yên đề nghị TAND tỉnh Hưng Yên xét xử vụ phúc thẩm vụ án theo hướng hủy án sơ thẩm để điều tra lại. Bị cáo Thành được thay đổi biện pháp ngăn chặn từ tạm giam sang cấm đi khỏi nơi cư trú, chờ xét xử phúc thẩm.

VKS cho rằng cấp sơ thẩm chưa áp dụng Thông tư 27/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp có hiệu lực từ ngày 1/7.

Tại phụ lục danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm, ban hành kèm theo Thông tư 27, gà lôi trắng thuộc nhóm IIB mà không còn thuộc nhóm IB theo Nghị định 84/2021 vào thời điểm khởi tố và truy tố vụ án.

Trong kháng nghị, VKS cho rằng việc án sơ thẩm xác định 13 con gà lôi thu giữ của bị cáo Thái Khắc Thành thuộc nhóm IB và tuyên bị cáo phạm tội theo khoản 2, Điều 244 Bộ luật Hình sự "là không đúng với sự thay đổi của chính sách pháp luật". Vì thế, cần điều tra lại xác định giá trị các cá thể gà lôi để làm căn cứ giải quyết vụ án.

Thái Khắc Thành bên chuồng sắt nhốt gà lôi trắng, thời điểm bị bắt. Ảnh: C.An

Luật sư Lê Hồng Hiển (Hãng luật Lê Hồng Hiển và Cộng sự, Đoàn Luật sư Hà Nội) - người được gia đình đề nghị bào chữa cho anh Thành tại phiên phúc thẩm - đánh giá đây là động thái rất tích cực của VKS. Gia đình sẽ cùng luật sư đến trại giam đón bị cáo về nhà.

Theo hồ sơ vụ án, năm 2022, bị cáo Thành tìm hiểu thông tin trên mạng xã hội, biết gà lôi trắng là động vật nguy cấp, quý, hiếm cần được bảo tồn, không được nuôi, nhốt, mua bán và có giá trị cao nên nảy sinh ý định nhân giống bán.

Năm 2024, Thành lên mạng xã hội mua một con gà lôi trống của một người không quen biết ở Cần Thơ với giá 4,5 triệu đồng. Sau đó, cũng qua mạng xã hội, Thành liên hệ với người ở huyện Diễn Châu cũ, trao đổi một con chim chích chòe lửa mà mình đang nuôi lấy hai con gà lôi mái của người này.

Nhà chức trách cáo buộc Thành không đăng ký với cơ quan có thẩm quyền về việc nuôi những con gà lôi trên. Quá trình nuôi, các con gà lôi mái đẻ được 13 trứng, 3 trứng bị hỏng, số còn lại ấp nở ra được 10 gà con.

Ngày 26/3, Thành nhận tin nhắn của tài khoản lạ không rõ tên, tuổi, địa chỉ, hỏi mua 10 con gà lôi con. Hai bên thống nhất giá 500.000 đồng một con. Do gà con còn non, đối tác bảo Thành nuôi thêm mấy ngày với tiền công nuôi là một triệu đồng, hẹn thời gian giao ngày 2/4.

Bị cáo Thành (người đứng trên xe thùng) sau phiên xử hôm 8/8 tại TAND khu vực 5 - Hưng Yên.

Khoảng 7h ngày 1/4, Thành gọi điện cho anh Thái Đình Sơn, trú huyện Đô Lương cũ, nhờ lái ôtô vận chuyển gà, tiền công 2,6 triệu đồng. Anh Sơn lại thuê anh Hoàng Văn Truyền chở, tiền công 2,5 triệu đồng.

Khoảng 7h ngày 2/4, xe chạy đến đường ĐH07, thuộc huyện Vũ Thư đã bị Công an tỉnh Thái Bình kiểm tra, thu 10 con gà trong hai thùng giấy carton đục lỗ.

Công an tỉnh Thái Bình sau đó khám nhà Thành ở xóm Thịnh Tâm, xã Thịnh Sơn, huyện Đô Lương cũ, thu thêm 3 con.

Những ngày qua, sau khi biết Thành bị phạt 6 năm tù, nhiều luật sư muốn bào chữa miễn phí cho bị cáo tại phiên phúc thẩm.

Gà lôi trắng(Lophura nycthemera) là loài chim lớn thuộc họ trĩ, sống ở rừng miền núi Đông Nam Á và Trung Quốc, có 15 phân loài. Chim trống trưởng thành (sau khoảng 2 năm) lông trắng, mào đen, bụng xanh đen hoặc trắng; chim mái lông nâu-ôliu suốt đời. Kích thước: trống dài 80-127 cm, mái 56-71 cm, nặng 1-2 kg. Mùa sinh sản từ tháng 2-6, mỗi lứa 4-10 trứng.

Theo hồ sơ điều tra, kết quả giám định ngày 2/4 của Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam kết luận, 13 con gà của anh Thái Khắc Thành là loài gà lôi trắng, tên khoa học Lophura nycthemera, thuộc lớp chim (Aves), bộ gà (Galliformes), họ trĩ (Phasianidae). Gà lôi trắng là loài chim được ghi nhận trong Phụ lục I, nhóm IB, Nghị định 84/2021 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.

Thông tư 27/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường có hiệu lực từ ngày 1/7 xác định gà lôi trắng thuộc nhóm nguy cấp, quý, hiếm nhóm II. Thông tư yêu cầu bảo tồn tại chỗ hoặc chuyển chỗ, nuôi phục vụ bảo tồn, nghiên cứu, du lịch sinh thái tại cơ sở được cấp phép. Mọi hoạt động khai thác, nuôi, kinh doanh phải có nguồn gốc hợp pháp, không gây hại quần thể tự nhiên. Việc nuôi sinh sản thương mại chỉ áp dụng với cá thể F2 được CITES Việt Nam xác nhận.

Đức Hùng