Góp ý về việc sửa Luật Đầu tư, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đánh giá việc doanh nghiệp tư nhân trong nước đầu tư ra nước ngoài đang dần trở thành một xu hướng phổ biến trong bối cảnh doanh nghiệp Việt Nam ngày càng tham gia chủ động hơn vào chuỗi sản xuất toàn cầu. Đây cũng là cách thức quan trọng để doanh nghiệp nhập khẩu công nghệ, phát triển thị trường, tìm kiếm khách hàng.

Do đó, VCCI đề xuất nhà điều hành cân nhắc bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương và cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài.

Theo Luật Đầu tư, hoạt động đầu tư ra nước ngoài đang được kiểm soát theo hướng cơ quan quản lý sẽ xác định các ngành nghề cấm đầu tư hoặc ngành nghề có điều kiện và cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

Cụ thể, với các dự án có vốn 20.000 tỷ đồng trở lên, áp dụng cơ chế chính sách đặc biệt sẽ phải được Quốc hội chấp thuận. Thủ tướng quyết định với các dự án có vốn từ 800 tỷ đồng trở lên và các dự án thuộc lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán, báo chí, phát thanh, truyền hình, viễn thông trên 400 tỷ đồng.

Các nội dung thẩm định gồm cả việc đánh giá sự cần thiết và mức độ rủi ro tại nước tiếp nhận đầu tư. Ngoài ra, nhà điều hành sẽ xem xét các tiêu chí về hình thức, quy mô, địa điểm, tiến độ và các cơ chế, chính sách thực hiện dự án.

Theo VCCI, việc chấp thuận chủ trương đầu tư ra nước ngoài với doanh nghiệp nhà nước có thể cần thiết vì nguồn vốn của Nhà nước. Tuy nhiên, việc kiểm soát các nguồn tư nhân, theo hình thức cấp phép, dựa vào quy mô hoặc theo nhóm ngành nghề, chưa có mục tiêu rõ ràng.

Trong khi đó, cơ chế này tạo gánh nặng lớn về thủ tục cho các nhà đầu tư bởi bất kì sự thay đổi nào cũng phải điều chỉnh giấy chứng nhận. Việc này cũng chưa hợp lý bởi hoạt động đầu tư ra nước ngoài phải tuân thủ các quy định của nước sở tại, không thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật Việt Nam.

"Việc yêu cầu cơ quan nhà nước đánh giá về hình thức, quy mô, địa điểm và tiến độ thực hiện dự án, nguồn vốn là không khả thi, cần thiết", VCCI đánh giá.

Cũng theo tổ chức này, pháp luật về đầu tư ghi nhận quyền tự chủ, chịu trách nhiệm của doanh nghiệp, nhà đầu tư. Do đó, Nhà nước đánh giá sự cần thiết và mức độ rủi ro của dự án đầu tư là can thiệp vào quyền tự quyết của doanh nghiệp.

Năm ngoái, tổng vốn đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài đạt gần 664,8 triệu USD, tăng 57,7% so với năm 2023. Lũy kế đến hết 2024, Việt Nam đã có 1.825 dự án đầu tư ra nước ngoài còn hiệu lực với tổng vốn hơn 22,59 tỷ USD. Các địa bàn nhận đầu tư nhiều nhất lần lượt là Lào (5,7 tỷ USD, chiếm 25,1%), Campuchia (2,94 tỷ USD, chiếm 13%); Venezuela (1,83 tỷ USD, chiếm 8,1%).

Phương Dung