Đây là đề xuất được VASEP gửi tới Chính phủ và các bộ ngành sau thông tin Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố mức thuế nhập khẩu đối ứng với hơn 180 nền kinh tế, trong đó Việt Nam thuộc nhóm các nước chịu mức thuế cao nhất, lên tới 46% (dự kiến áp dụng từ 9/4).

Trước tình thế khẩn cấp này, VASEP kêu gọi Chính phủ và các Bộ, ngành nhanh chóng đàm phán với Mỹ để thống nhất thời điểm áp thuế nhập khẩu mới, đồng thời tìm phương án điều chỉnh mức thuế hợp lý hơn.

VASEP kỳ vọng Mỹ không áp thuế 46% đồng loạt lên tất cả mặt hàng thủy sản mà xem xét theo danh mục. Đổi lại, hiệp hội đề xuất Việt Nam giảm thuế nhập khẩu thủy sản Mỹ xuống 0%, nhất là các mặt hàng có sản lượng nhập khẩu thấp như tôm, cá ngừ, nhằm tạo thuận lợi cho đàm phán và đảm bảo lợi ích song phương. Hiện, Việt Nam áp thuế 3-10% với thủy sản Mỹ.

Ông Trần Văn Trường, CEO chuỗi Hải sản Hoàng Gia - đơn vị nhập khẩu chính ngạch lớn từ Mỹ - cũng ủng hộ giảm thuế. Ông cho rằng tỷ trọng hàng Mỹ vào Việt Nam nhỏ, trong khi xuất khẩu thủy sản sang nước này đạt kim ngạch tỷ USD.

Đề xuất trên được đưa ra trong bối cảnh Mỹ đang là thị trường lớn, truyền thống và có tính định hướng đối với thủy sản Việt Nam. Mỗi năm, kim ngạch xuất khẩu thủy sản từ Việt Nam sang nước này đạt khoảng 2 tỷ USD, chiếm 1/5 giá trị xuất khẩu toàn ngành. Mỹ không chỉ là thị trường tiêu thụ lớn nhất mà còn có tác động quan trọng đến sự phát triển của ngành thủy sản Việt Nam.

Tôm hùm Mỹ tại cửa hàng hải sản ở quận 7 TP HCM. Ảnh: Trần Văn Trường

Trong đó, 70% các sản phẩm xuất khẩu là thủy sản nuôi trồng (tôm, cá tra, nhuyễn thể, cá nước ngọt khác), đóng vai trò quan trọng trong sinh kế của hàng trăm nghìn nông dân. 30% còn lại là thủy sản khai thác, nguồn sống của hàng trăm nghìn ngư dân. Đây cũng là thị trường nhập khẩu số 1 của tôm, cá ngừ và thị trường số 2 của cá tra Việt Nam.

Hiện có hơn 400 doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu và có kế hoạch mở rộng xuất thủy sản sang Mỹ với các đơn hàng giá trị lớn. Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh cao và áp lực từ thuế chống bán phá giá, hầu hết doanh nghiệp phải áp dụng phương thức vận chuyển DDP (giao hàng tận kho), đồng nghĩa với việc họ phải trả toàn bộ chi phí vận chuyển, bảo hiểm, thuế trước khi giao hàng và chờ thanh toán từ đối tác Mỹ. Điều này đặt các doanh nghiệp vào thế rủi ro lớn khi Mỹ bất ngờ áp dụng mức thuế cao 46%.

Theo thống kê từ VASEP, có khoảng 37.500 tấn thủy sản các loại đang trên đường vận chuyển tới Mỹ, cùng 31.500 tấn hàng dự kiến xuất khẩu trong tháng 4 và tháng 5. Ngoài ra, các đơn hàng đã ký kết cho năm nay lên tới 38.500 tấn. Nếu hải quan Mỹ áp dụng thuế mới từ ngày 9/4 đối với hàng hóa cập cảng sau mốc này, tất cả lô hàng đang trên đường vận chuyển sẽ chịu mức thuế 46%, thay vì 0% hoặc 5,5-7% như trước đây.

Cụ thể, một lô tôm trị giá 500.000 USD, trước đây chịu thuế 5% (25.000 USD), nếu bị áp mức 46%, con số này sẽ lên đến 230.000 USD, tức tăng thêm 205.000 USD - một chi phí khổng lồ và không thể lường trước. Điều này sẽ khiến ngành thủy sản Việt Nam mất đi lợi thế cạnh tranh, trong khi các nước xuất khẩu thủy sản khác đang hưởng mức thuế thấp hơn nhiều: Ấn Độ 26%, Ecuador 10%, Indonesia 32%, Thái Lan 36%...

Thi Hà