Mới đây, Tập đoàn Trường Hải (Thaco) do ông Trần Bá Dương làm Chủ tịch Hội đồng quản trị có văn bản gửi Thủ tướng, đề xuất được đầu tư xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, theo hình thức trực tiếp.

Tại thư gửi tới cổ đông, đối tác và cán bộ nhân viên ngày 30/5, ông Dương phản hồi một số câu hỏi liên quan đến nội dung đề xuất của Thaco.

Cụ thể, Thaco dự kiến tổng vốn đầu tư của dự án bằng mức do Quốc hội duyệt khoảng 1,66 triệu tỷ đồng (tương đương 61,35 tỷ USD), không gồm chi phí giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, ông Dương lưu ý trong giai đoạn lập báo cáo nghiên cứu khả thi và thiết kế cơ sở được duyệt, Thaco sẽ nghiên cứu, có giải pháp để giảm tối đa tổng mức đầu tư nhưng vẫn đáp ứng được mục tiêu của dự án.

Thaco đề xuất thành lập công ty để thực hiện dự án. Pháp nhân này do tập đoàn nắm cổ phần chi phối ít nhất 51%, chịu trách nhiệm chính trong quản trị, điều hành và vận hành dự án. Đồng thời, họ sẽ mời gọi các doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp Nhà nước (do Nhà nước chỉ định) tham gia đến 49% vốn. Toàn bộ cổ đông có nghĩa vụ và quyền lợi của dự án theo tỷ lệ cổ phần sở hữu.

Theo phương án đề xuất, doanh nghiệp dự án chịu trách nhiệm thu xếp vốn là 20% của tổng vốn đầu tư, tương ứng khoảng 312.000 tỷ đồng (12,27 tỷ USD). Trong đó, Thaco chịu trách nhiệm thu xếp là 159.120 tỷ đồng (6,26 tỷ USD).

Thời gian thực hiện dự án dự kiến 7 năm, từ năm 2027. Như vậy, Thaco chịu trách nhiệm thu xếp vốn bình quân 22.730 tỷ đồng mỗi năm, tương đương 860,8 triệu USD đến hơn 1 tỷ USD.

"Theo tính toán, nguồn vốn này chủ yếu từ tăng vốn và bán cổ phần tại Thaco và các tập đoàn thành viên", ông Dương cho biết.

Ông Trần Bá Dương, Chủ tịch Thaco phát biểu tại Hội nghị với lãnh đạo Chính phủ, tháng 2/2025. Ảnh: VGP

Hiện, ông Dương và gia đình đang sở hữu 72% vốn tại Thaco. Cùng với đó, Thaco đang sở hữu 100% vốn tại Thaco Auto, Thaco Industries, Thilogi. Thaco, ông Trần Bá Dương và gia đình cũng sở hữu toàn bộ vốn tại Thaco Agri, Thadico - Đại Quang Minh, Thiso...

Theo đó, Thaco và gia đình ông Dương sẽ tăng vốn và bán cổ phần tại các công ty thành viên để giảm sở hữu về 51%. Tương tự, Thaco cũng sẽ tăng vốn đến mức ông Dương và gia đình chỉ còn sở hữu 51%.

Ngoài ra, ông Dương cho biết nếu cần thiết, Thaco có thể sử dụng phần lớn lợi nhuận sau thuế hàng năm - ước đạt 15.000 tỷ đồng mỗi năm - để góp vốn thực hiện dự án.

"Như vậy, Thaco đáp ứng tối thiểu 51% vốn của doanh nghiệp dự án là 159.120 tỷ đồng, tương đương khoảng 6,26 tỷ USD, thậm chí có thể lên đến 20% tổng mức đầu tư - 12,27 tỷ USD", ông Dương nêu.

Phần vốn 80% còn lại, khoảng 49,08 tỷ USD, là vốn huy động từ các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước. Với số vốn này, Thaco đề xuất được Chính phủ bảo lãnh và hỗ trợ lãi suất trong vòng 30 năm.

Ông Dương cho biết cả hai phần vốn này được giải ngân theo tiến độ đầu tư của dự án trong 7 năm từ khi Nhà nước bàn giao mặt bằng sạch. Chủ đầu tư cam kết không dùng vốn vay cho mục đích khác.

Dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết 172/2024 với tổng mức đầu tư 67 tỷ USD. Tại bức thư này, ông Dương khẳng định đề xuất đầu tư dự án này được đưa ra sau khi họ đã "nghiên cứu thấu đáo". Việc này cũng nhằm hưởng ứng chủ trương của Nhà nước về phát triển, khuyến khích kinh tế tư nhân tham gia vào các lĩnh vực trọng điểm.

Dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam là một dự án có quy mô rất lớn, thách thức bởi nhiều công nghệ, kỹ thuật được tích hợp với yêu cầu về an toàn, an ninh rất cao. Song ông Dương nói đây là cơ hội để Thaco và cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam phát triển, xây dựng nền công nghiệp luyện kim, cơ khí nặng và chính xác, công nghiệp số, tín hiệu và điều khiển.

Ngoài Thaco, một doanh nghiệp tư nhân khác là VinSpeed, thuộc hệ sinh thái của tỷ phú Phạm Nhật Vượng cũng đăng ký tham gia đầu tư dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam. Doanh nghiệp kỳ vọng có thể khởi công trước tháng 12 năm nay và khai thác toàn tuyến trước tháng 12/2030. Để có vốn thực hiện, doanh nghiệp này muốn vay Nhà nước 80% tổng mức đầu tư (1,25 triệu tỷ đồng - khoảng 49,1 tỷ USD) không tính lãi suất trong 35 năm kể từ ngày giải ngân. Còn lại 20% vốn sẽ do doanh nghiệp chịu trách nhiệm thu xếp, tương đương 312.330 tỷ đồng - khoảng 12,27 tỷ USD. Họ kỳ vọng có thể khởi công trước tháng 12 năm nay và khai thác toàn tuyến trước tháng 12/2030.

Phương Dung