Ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học - Công nghệ TP HCM, cho biết thời gian qua, nhiều tập đoàn công nghệ quốc tế đã đến địa phương khảo sát xây dựng trung tâm dữ liệu quy mô lớn, nhưng sau đó chuyển hướng sang Indonesia, Malaysia hay Thái Lan.

"Một trong những nguyên nhân là hệ thống pháp luật về dữ liệu của Việt Nam chưa phù hợp, đặc biệt là các quy định liên quan đến chuyển dữ liệu xuyên biên giới - yếu tố quan trọng nếu muốn thu hút các nhà đầu tư chiến lược vào lĩnh vực dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo", ông Thắng nêu tại hội thảo ngày 18/4.

Giám đốc Sở Khoa học - Công nghệ TP HCM Lâm Đình Thắng phát biểu tại hội thảo khoa học quốc gia "Kinh tế, Luật và chính sách công nghệ số:  Động lực phát triển quốc gia trong kỷ nguyên vươn mình" do Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS) và Trường Kinh tế, Luật và Quản lý nhà nước (CELG) tổ chức sáng 18/4. Ảnh: UEH

McKinsey dự báo nhu cầu trung tâm dữ liệu toàn cầu tăng 19-22% mỗi năm giai đoạn 2023-2030, đạt mức 171-219 gigawatt (GW). Tại Đông Nam Á, Malaysia là "ngôi sao đang lên" trong ngành, thu hút hơn 31 tỷ USD đầu tư vào trung tâm dữ liệu trong 10 tháng đầu năm 2024, gấp 3 lần 2023, theo Knight Frank.

Giám đốc Sở Khoa học - Công nghệ TP HCM nhận định, dù có nhiều tiến bộ trong tư duy và chính sách, nếu muốn thu hút "đại bàng" đến đặt trung tâm dữ liệu và phát triển ngành trí tuệ nhân tạo (AI),Việt Nam cần nghiên cứu thêm chính sách rõ ràng và phù hợp.

Theo bà Phạm Thúy Hạnh, Phó vụ trưởng Pháp luật, Văn phòng Chính phủ, Việt Nam đang phải cạnh tranh với các nước láng giềng có chính sách thu hút đầu tư công nghệ rất nhanh nhạy và linh hoạt như Singapore, Malaysia, Indonesia, Thái Lan. Tuy nhiên, cơ hội vẫn còn. "Các nhà đầu tư nước ngoài hiện rất quan tâm đến thị trường Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ", bà nói.

Bà Hạnh cho biết Chính phủ đang tăng tốc rà soát và sửa đổi hệ thống pháp luật để tạo hành lang pháp lý đồng bộ cho quá trình chuyển đổi số, thu hút đầu tư, không chỉ Luật Dữ liệu mà còn nhiều luật khác như Giao dịch điện tử, Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Cuối 2014, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 57, nhấn mạnh phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia; là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Giới chuyên gia đánh giá TP HCM có triển vọng dẫn dắt quá trình này. Trước đó, Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị giao nhiệm vụ thành phố trở thành trung tâm kinh tế số hàng đầu cả nước. Mục tiêu đến 2025 và 2030, kinh tế số chiếm lần lượt 25% và 40% GRDP.

Đến 2024, tỷ trọng đóng góp của kinh tế số vào GRDP TP HCM đã đạt khoảng 22%, và mục tiêu năm nay là 25%. Để tăng tốc phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, địa phương ưu tiên tập trung vào trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn, Internet vạn vật (IoT), 5G, điện toán đám mây và bán dẫn.

Các thành phố lớn trên cả nước cũng chọn những lĩnh vực ưu tiên tương tự này nhưng điểm khác biệt là mới đây, Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Văn Được đề ra chiến lược cụ thể hơn, gọi là 1-4-1. Nghĩa là, Thành phố sẽ phát triển: 1 trung tâm tài chính; 4 cao (trung tâm công nghệ cao đa mục tiêu, khu công nghiệp công nghệ cao, giáo dục chất lượng cao, y tế chất lượng cao); 1 hạ tầng chiến lược.

Trung tâm công nghệ cao đa mục tiêu gồm 4 thành phần: trung tâm điều hành đô thị thông minh trên nền hệ thống thông tin địa lý (GIS); trung tâm AI; trung tâm dữ liệu lớn và trung tâm khởi nghiệp sáng tạo. Với hạ tầng chiến lược, giai đoạn đầu tập trung phát triển hạ tầng giao thông và hạ tầng số. "Đến nay, TP HCM đã khảo sát, chọn địa điểm và xây dựng đề án cho các trung tâm", ông Thắng cho hay.

Quá trình chuyển đổi số nền quản trị và kinh tế của TP HCM có thuận lợi nhờ Nghị quyết 98. Ví dụ, địa phương được triển khai chính sách thử nghiệm (sandbox) hiện áp dụng cho máy bay không người lái và xe tự hành...

Song vẫn còn một số thách thức. Ông Thắng chỉ ra doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm 90-95 % nhưng tốc độ chuyển đổi số không cao, do hiếu nguồn lực, kiến thức, chiến lược và kiên trì. Nguồn nhân lực số đang thiếu ở cả cho cơ quan nhà nước và doanh nghiệp; vấn đề an toàn, an ninh mạng ngày càng phức tạp.

Các vướng mắc liên quan đến quỹ phát triển khoa học và công nghệ trong doanh nghiệp vẫn tồn tại, khiến nhiều đơn vị không thể sử dụng hiệu quả. Hay như kết quả các nghiên cứu từ ngân sách nhà nước được xếp vào nhóm tài sản công nên việc dùng để góp vốn, hình thành doanh nghiệp hoặc thương mại hóa gặp khó.

Phản hồi vấn đề này, bà Phạm Thúy Hạnh cho biết Nghị định 88 vừa được Chính phủ ban hành nhằm hướng dẫn Nghị quyết 93 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Điều này sẽ phần nào tháo gỡ nhiều nút thắt về cơ chế, đặc biệt là các chính sách liên quan đến kinh phí cho khoa học công nghệ, nguồn nhân lực và thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Mặc dù chưa thể giải quyết triệt để mọi khó khăn, nhưng đây là bước tiến quan trọng trong cải cách chính sách. "Hy vọng thời gian tới, các địa phương và đội ngũ nhà khoa học sẽ tích cực phối hợp thực hiện hiệu quả các chính sách mới", bà nói.

Viễn Thông