Sáng 9/5, Chính phủ trình Quốc hội dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi). Ở lần sửa đổi này, dự luật bổ sung quy định về chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp. Theo đó, chủ sở hữu hưởng lợi là cá nhân thực tế nắm trực tiếp hoặc gián tiếp từ 25% vốn điều lệ trở lên, hoặc được hưởng trên 25% lợi nhuận, hay là cá nhân cuối cùng chi phối doanh nghiệp.

Các quy định tăng giám sát, kiểm tra đăng ký kinh doanh của UBND cấp tỉnh, chế tài xử lý với doanh nghiệp không góp đủ vốn điều lệ cam kết, vốn ảo, khai khống... cũng được bổ sung tại dự luật.

Việc bổ sung này, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng - người thừa ủy quyền Thủ tướng đọc tờ trình dự luật - cho hay nhằm tăng minh bạch trong hoạt động doanh nghiệp. Cơ quan quản lý Nhà nước cũng tăng trách nhiệm quản lý hậu kiểm trước tình trạng doanh nghiệp ma, vốn ảo, hoặc núp bóng góp vốn, mua cổ phần chi phối thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

Ông Nguyễn Văn Thắng, Bộ trưởng Tài chính, trình bày tờ trình dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi), ngày 9/5. Ảnh: Trung tâm báo chí Quốc hội

Ngoài ra, việc hoàn thiện quy định về chủ sở hữu hưởng lợi là cấp bách, để Việt Nam đáp ứng yêu cầu thực hiện cam kết quốc tế về phòng chống rửa tiền, trong bối cảnh Việt Nam đã bị đưa vào "danh sách xám" của FATF (Nhóm châu Á - Thái Bình Dương về chống rửa tiền) từ tháng 6/2023.

Bộ trưởng Thắng cho biết theo nghiên cứu của Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), các nước trong danh sách này sẽ bị giảm sút đáng kể thu hút vốn FDI, giao dịch tài chính ra nước ngoài bị tính phí cao hơn... Do đó, trước tháng 5, Việt Nam cần có cơ chế cung cấp, cập nhật thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi của pháp nhân.

Thẩm tra nội dung này, ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính, cho rằng việc bổ sung và giao Chính phủ quy định chi tiết việc kê khai thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp là phù hợp đổi mới trong xây dựng luật.

Ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính đọc báo cáo thẩm tra dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi), ngày 9/5. Ảnh: Trung tâm báo chí Quốc hội

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, quy định rõ hơn chủ thể doanh nghiệp cần kê khai trên cơ sở tối ưu hóa thông tin khai thác từ hệ thống cơ sở dữ liệu sẵn có, giảm chi phí tuân thủ.

"Các hướng dẫn cần đầy đủ, chi tiết, tạo điều kiện tối đa cho doanh nghiệp trong tự do kinh doanh với chi phí thấp", ông Mãi lưu ý.

Góp ý trước đó vào dự thảo luật này, giới phân tích cho rằng hiện việc đăng ký, tăng vốn điều lệ không chặt chẽ dẫn đến nhiều trường hợp doanh nghiệp tăng vốn "ảo" trước khi trở thành công ty đại chúng hoặc lập công ty ma. Do đó, dự luật Doanh nghiệp (sửa đổi) cần quy định cụ thể về thủ tục đăng ký vốn ban đầu như điều kiện, hồ sơ, định giá tài sản... để tăng minh bạch và kiểm tra chặt chẽ từ đầu.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Thắng giải thích nếu quy định thêm các giấy tờ chứng minh năng lực tài chính khi làm thủ tục lập, góp vốn lập doanh nghiệp có thể phát sinh thêm gánh nặng chi phí. Việc này cũng chưa phù hợp với chủ trương cắt giảm, đơn giản thủ tục hành chính.

Dự luật Doanh nghiệp (sửa đổi) cũng siết việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Theo đó, doanh nghiệp chỉ được phát hành trái phiếu riêng lẻ khi tổng nợ phải trả không quá 5 lần vốn chủ sở hữu (theo báo cáo tài chính gần nhất).

Quy định này không áp dụng với tổ chức phát hành là doanh nghiệp nhà nước, đơn vị phát hành trái phiếu để làm dự án bất động sản, ngân hàng, bảo hiểm, công ty môi giới bảo hiểm, chứng khoán, quản lý quỹ đầu tư.

Dự kiến Quốc hội thảo luận tại tổ dự thảo luật này vào chiều 10/5, ở hội trường ngày 20/5.

Anh Minh