Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 2/4 tuyên bố áp thuế 10% với toàn bộ hàng nhập khẩu và cao hơn với một số đối tác thương mại lớn.

Theo đó, Anh, Brazil, Singapore sẽ chịu 10% thuế. Liên minh châu Âu, Malaysia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ chịu 20-26%. Trung Quốc và Việt Nam nằm trong nhóm các nước bị áp mức thuế cao nhất, lần lượt là 34% và 46%.

Thủ tướng Australia Anthony Albanese cho rằng quyết định của Mỹ là "hoàn toàn vô lý" nhưng sẽ không đáp trả. "Tổng thống Trump nhắc đến thuế đối ứng. Nếu thực sự có đi có lại thì mức thuế đúng phải là 0%, chứ không phải 10%", ông nói.

Mỹ và Australia có hiệp định tự do thương mại. Mỹ đang xuất siêu sang Australia tỷ lệ 2:1. "Chính sách thuế này không dựa trên logic nào và đi ngược lại tinh thần hợp tác giữa hai nước. Đây không phải hành động của một người bạn", Thủ tướng Anthony nói thêm.

Ông Trump khẳng định Mỹ đã mua 3 tỷ USD thịt bò Australia năm ngoái, nhưng phía Australia không nhập thịt bò Mỹ. Ông Albanese giải thích rằng lệnh cấm thịt bò Mỹ tươi sống là do các yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn sinh học.

Thủ tướng Australia Anthony Albanese tham dự một cuộc họp báo tại Canberra ngày 28/3. Ảnh: Reuters

New Zealand cũng bác bỏ lập luận của ông Trump về mức thuế 20% mà nước này áp dụng lên hàng hóa Mỹ. Bộ trưởng Thương mại Todd McClay cho biết biểu thuế mà Nhà Trắng đưa ra không phản ánh đúng thực tế, đồng thời yêu cầu giới chức New Zealand làm rõ vấn đề này.

"Chúng tôi không có mức thuế 20%", một quan chức New Zealand nói, khẳng định hệ thống thuế của nước này có mức rất thấp và con số chính xác phải dưới mức 10% mà Mỹ áp dụng chung cho tất cả các quốc gia. "Chúng tôi sẽ không tìm cách trả đũa vì điều đó khiến giá cả leo thang và làm tăng lạm phát", vị này nói.

Tổng thống Chile Gabriel Boric cảnh báo rằng các biện pháp thuế quan không chỉ gây bất ổn mà còn thách thức "các nguyên tắc đã được thống nhất" trong thương mại quốc tế. Chile bị áp thuế đối ứng cơ bản là 10%. Hiện Mỹ là đối tác thương mại quan trọng thứ hai của nước này, chỉ sau Trung Quốc.

Chính phủ Anh khẳng định Mỹ vẫn là "đồng minh thân cận nhất". Bộ trưởng Kinh doanh Jonathan Reynolds cho biết nước này hy vọng đạt được một thỏa thuận thương mại nhằm "giảm thiểu tác động" từ mức thuế đối ứng 10%.

Tuy nhiên, ông Reynolds lưu ý "không có gì là không thể bàn tới, và chính phủ sẽ làm mọi thứ cần thiết để bảo vệ lợi ích quốc gia của Anh". Các quan chức Anh cũng khẳng định không ngay lập tức trả đũa. Liên đoàn Công nghiệp Anh (CBI) - một trong những hiệp hội doanh nghiệp lớn nhất đất nước ủng hộ động thái này.

Tại châu Âu, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni gọi mức thuế 20% mới áp lên EU là một quyết định "sai lầm", cho rằng nó không mang lại lợi ích cho bất kỳ bên nào.

"Chúng tôi sẽ làm tất cả những gì có thể để hướng tới một thỏa thuận với Mỹ, nhằm tránh một cuộc chiến thương mại có thể làm suy yếu phương Tây và tạo lợi thế cho các đối thủ toàn cầu khác", bà Meloni nói. Bà cho hay chính phủ sẽ hành động vì lợi ích của đất nước và nền kinh tế, đồng thời thảo luận với các đối tác châu Âu.

Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) Christine Lagarde cho rằng châu Âu cần hành động ngay và đẩy nhanh cải cách kinh tế để có thể cạnh tranh trong một thế giới mà bà gọi là "đảo ngược".

"Mọi người đều từng hưởng lợi từ vị thế bá chủ của Mỹ - một quốc gia cam kết với trật tự đa phương, dựa trên luật lệ", bà đề cập đến thời kỳ hậu Chiến tranh Lạnh với lạm phát thấp và thương mại toàn cầu mở rộng. "Nhưng ngày nay, chúng ta phải đối mặt với sự khép kín, phân mảnh và bất định", bà nêu.

Mexico và Canada tạm thời được miễn trừ thuế đối ứng, miễn là hàng hóa của họ đáp ứng điều kiện trong thỏa thuận thương mại tự do với Mỹ. Tuy nhiên, mức thuế 25% đã được thông báo trước đó với ôtô nhập khẩu vẫn sẽ có hiệu lực.

Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum cho biết sẽ chờ xem thuế đối ứng ảnh hưởng thế nào đến Mexico trước khi hành động. "Không phải cứ áp thuế là chúng tôi sẽ đáp trả ngay lập tức", bà Sheinbaum phát biểu trong cuộc họp báo.

Canada trước đó đã áp thuế trả đũa khi ông Trump đưa ra mức 25%. Trong khi đó, Liên minh châu Âu đã đánh thuế lên 26 tỷ euro (28 tỷ USD) với hàng Mỹ, gồm rượu bourbon, khiến Trump đe dọa áp thuế 200% đối với rượu châu Âu.

Khi liệt kê các quốc gia bị áp thuế, Tổng thống Trump nhiều lần nhấn mạnh rằng ông không đổ lỗi cho họ vì đã áp dụng thuế quan và các rào cản phi thuế quan để bảo vệ doanh nghiệp trong nước. "Nhưng chúng ta cũng làm điều tương tự ngay bây giờ", ông nói.

Các chuyên gia cho rằng không bên nào có lợi nếu xảy ra một cuộc chiến thương mại toàn diện. "Một lần nữa, ông Trump đang đặt châu Âu vào tình thế tiến thoái lưỡng nan", Matteo Villa, chuyên gia cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chính sách Quốc tế Italy nhận định.

"Nếu ông Trump thực sự áp thuế cao, châu Âu sẽ phải đáp trả, nhưng nghịch lý là EU có thể sẽ tốt hơn nếu không làm gì cả", ông nói. Bởi lẽ, nếu họ trả đũa, Washington chịu thêm áp lực nhưng chính châu Âu còn thiệt hại nặng nề hơn vì phụ thuộc nhiều hơn vào xuất khẩu sang Mỹ.

Phiên An (theo AP)