Câu trả lời, theo nhà kinh tế học Timothy Taylor của Đại học Stanford (Mỹ) thực trạng này phản ánh những quy luật kinh tế đang chi phối thị trường hôn nhân hiện đại.

Theo chuyên gia, hôn nhân hiện đại là một lựa chọn kinh tế chỉ xảy ra khi người ta thấy giá trị kết hôn lớn hơn độc thân.

Qua lăng kính kinh tế, tình yêu không chỉ là cảm xúc mà là sự sẵn sàng chia sẻ rủi ro, tiêu dùng và trách nhiệm chung. Kinh tế học lý giải vì sao những phụ nữ ưu tú ngày càng ít chọn kết hôn, hoặc kết hôn muộn hơn.

Bức tranh hôn nhân thế kỷ 20 tại Mỹ minh họa rõ ràng cho lý thuyết này. Trong suốt hơn một thế kỷ, từ năm 1860 đến 1980, tỷ lệ kết hôn ổn định. Nhưng từ thập niên 1980, tỷ lệ này lao dốc, trong khi tỷ lệ ly hôn lại tăng vọt. Kể từ đó, hôn nhân không còn là "chuyến tàu ai cũng phải lên", mà trở thành một điểm đến cần cân nhắc kỹ lưỡng.

Ngày càng nhiều phụ nữ độc thân trình độ cao kén chọn hơn trong hôn nhân. Ảnh: Ifeng

Trong bối cảnh ấy, phụ nữ học thức cao nổi lên như một nhóm nhân khẩu học đặc biệt. Họ độc lập, có thu nhập cao nhưng ngày càng có xu hướng trì hoãn hoặc từ chối hôn nhân. Nhưng không phải họ kén chọn mà bởi nam giới xứng tầm, nhất là sau 35 tuổi, ngày càng hiếm.

Theo nhà báo tài chính Mark Gimein, đây là hệ quả của độ trễ tìm kiếm. Nhiều phụ nữ thành đạt trì hoãn hôn nhân để tập trung sự nghiệp, kỳ vọng tìm được "mây cùng tầng". Nhưng trớ trêu, những nam giới phù hợp với họ thường kết hôn sớm. Khi phụ nữ sẵn sàng cho cam kết hôn nhân, những đối tác xứng tầm gần như đã bị giành mất.

Thay vì chấp nhận hạ chuẩn, nhiều phụ nữ chọn ở một mình.

Sự biến đổi này phản ánh một cuộc chuyển dịch căn bản trong giá trị của hôn nhân. Trước đây hôn nhân là nền tảng sinh tồn: đàn ông làm ra của cải, phụ nữ giữ lửa gia đình. Nhưng xã hội hiện đại với công nghệ, dịch vụ, phúc lợi phát triển khiến vai trò kinh tế của hôn nhân suy giảm. Người ta chỉ muốn kết hôn nếu điều đó khiến cuộc sống phong phú hơn, chứ không phải chỉ để ổn định.

Đáng chú ý, xu hướng này không khiến hôn nhân biến mất, mà trở nên chất lượng hơn. Phụ nữ học cao, kết hôn muộn hơn, sinh ít con hơn, nhưng tỷ lệ ly hôn thấp hơn. Họ bước vào hôn nhân khi đã hiểu rõ mình là ai, muốn gì và đủ khả năng duy trì mối quan hệ bền vững.

Timothy Taylor, người viết về hôn nhân bằng ngôn ngữ của kinh tế học, cũng là một người chồng và người cha. Ông cưới vợ năm 30 tuổi, cả hai đều có học vị cao, công việc ổn định. Con đầu lòng ra đời khi ông 37.

"Hôn nhân chưa hề biến mất, nhưng đã tái định nghĩa không còn là một giao kèo để phân vai sản xuất, mà là một sự lựa chọn có chủ đích để cùng nhau tận hưởng cuộc sống", nhà kinh tế nói.

Bảo Nhiên (Theo Ifeng)