Tuy nhiên, nhiều trẻ có những lỗi cơ bản trong sinh hoạt hằng ngày khiến dễ bệnh hơn.

Không rửa tay thường xuyên

Trẻ em thường xuyên quên rửa tay hoặc rửa không đúng cách. Chúng hiếu động, thường chạm vào đồ vật rồi đưa tay lên miệng, mũi và mắt, tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể. Các bề mặt như đồ chơi, tay nắm cửa và bàn làm việc là những nơi dễ tiếp xúc với vi trùng.

Một nghiên cứu năm 2005 tại các trường tiểu học Mỹ phát hiện ra trẻ em sử dụng nước rửa tay khô và rửa tay thường xuyên ít phải nghỉ học do ốm hơn.

Các nghiên cứu cho thấy rửa tay bằng xà phòng có thể làm giảm tỷ lệ mắc bệnh tiêu chảy tới 30-48% ở trẻ em dưới 5 tuổi. Ngoài ra, vệ sinh tay có thể làm giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp từ 16-21%.

Các bác sĩ khuyến cáo cha mẹ nên sử dụng loại xà phòng rửa tay có mùi hương hoặc màu sắc mà trẻ yêu thích để khuyến khích thói quen rửa tay thường xuyên.

Không nghỉ ngơi đầy đủ

Giấc ngủ rất cần thiết cho phản ứng miễn dịch khỏe. Khi trẻ không ngủ đủ giấc, cơ thể sẽ sản sinh ít tế bào chống nhiễm trùng hơn.

Một nghiên cứu năm 2009 trên Tạp chí Nội khoa cho thấy những người trưởng thành ngủ ít hơn 7 tiếng mỗi đêm có nguy cơ bị cảm lạnh cao gấp gần ba lần sau khi tiếp xúc với virus. Cơ chế tương tự cũng xảy ra ở trẻ em, vì hệ miễn dịch của trẻ vẫn đang trong giai đoạn phát triển. Không ngủ đủ giấc có thể khiến trẻ dễ bị ốm hơn do hệ miễn dịch suy yếu.

Nghiên cứu của nhóm bác sĩ Mỹ Mindell & Owens năm 2010 cho thấy trẻ em có thói quen ngủ không đều đặn hoặc không đủ giấc có tỷ lệ nhiễm trùng đường hô hấp trên cao hơn. CDC và Viện Hàn lâm Nhi khoa Mỹ nhấn mạnh giấc ngủ là yếu tố quan trọng giúp giảm các bệnh có thể phòng ngừa ở trẻ em trong độ tuổi đi học.

Trẻ em nên được tiếp xúc nhiều với môi trường tự nhiên, làm quen với vi khuẩn, tăng khả năng miễn dịch. Ảnh minh họa: Pexels

Quá sạch sẽ

Nghiên cứu cho thấy việc chơi với đất, cát không phải lúc nào cũng có hại cho trẻ em. Việc tiếp xúc vừa phải với vi khuẩn đất có thể hỗ trợ sự phát triển hệ miễn dịch. Tuy nhiên, một số điều kiện và mầm bệnh nhất định trong đất có thể dẫn đến bệnh tật.

Cơ thể con người là nơi cư trú của hàng nghìn tỷ vi khuẩn, nhiều trong số đó rất cần thiết cho sức khỏe, đặc biệt là trong hệ vi sinh vật đường ruột. Tiếp xúc với nhiều loại vi khuẩn khác nhau ngay từ khi còn nhỏ, đặc biệt là trong môi trường tự nhiên, có thể thúc đẩy sự phát triển của hệ thống miễn dịch và giảm nguy cơ dị ứng, hen suyễn và các bệnh tự miễn.

Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy, trẻ lớn lên trong môi trường trang trại giàu vi khuẩn có tỷ lệ mắc bệnh hen suyễn và dị ứng thấp hơn.

Chế độ ăn kém dinh dưỡng

Nghiên cứu chứng minh dinh dưỡng kém làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh ở trẻ em, cả về ngắn hạn (ví dụ nhiễm trùng, mệt mỏi) và dài hạn (ví dụ chậm phát triển, bệnh mãn tính).

Suy dinh dưỡng do thiếu calo hoặc chất dinh dưỡng thiết yếu dẫn đến suy giảm chức năng miễn dịch, khiến trẻ em dễ mắc các bệnh thông thường như cảm lạnh, cúm, tiêu chảy và viêm phổi. Trong khi đó, thiếu hụt vi chất dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin A, C, D, kẽm, sắt và protein có liên quan chặt chẽ đến việc tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Ngay cả tình trạng suy dinh dưỡng nhẹ, ví dụ do thói quen bỏ bữa sáng cũng ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng tập trung, trí nhớ và thành tích học tập.

Lười vận động

Trẻ ít vận động thường dễ bị ốm hơn so với những trẻ năng động. Việc thiếu vận động ở trẻ em góp phần gây ra nhiều bệnh lý về thể chất và tinh thần, cả ngắn hạn lẫn dài hạn.

Hành vi ít vận động như ngồi lâu, sử dụng màn hình nhiều có liên quan đến khả năng phục hồi miễn dịch kém, khiến trẻ em dễ mắc các bệnh nhiễm trùng như cảm lạnh và cúm, theo nghiên cứu của Tạp chí Khoa học Thể thao và Sức khỏe Mỹ.

Hoạt động thể chất thường xuyên có liên quan đáng kể đến việc cải thiện tâm trạng, hành vi và thành tích học tập ở trẻ em và thanh thiếu niên. Hoạt động chịu lực trong thời thơ ấu rất quan trọng để đạt được khối lượng xương tối đa, giúp ngăn ngừa loãng xương sau này.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới và CDC Mỹ, trẻ em từ 6 đến 17 tuổi nên được cho ít nhất 60 phút ở mức vừa phải. Tập thể dục thường xuyên rất cần thiết cho sự phát triển khỏe mạnh, chức năng miễn dịch, sức khỏe tinh thần và phòng ngừa các bệnh mãn tính.

Chế độ ăn nhiều đường, dầu mỡ

Thực phẩm chứa nhiều đường và đã qua chế biến thường có giá trị dinh dưỡng thấp và có thể khiến trẻ dễ bị ốm hơn. Ngoài ra, chúng còn gây ra những tác hại lâu dài như sâu răng và béo phì.

Năm 2022, có khoảng 35 triệu trẻ em dưới 5 tuổi trên thế giới bị thừa cân. Nhiều quốc gia châu Á chứng kiến tình trạng béo phì ở trẻ em tăng gấp đôi trong thập kỷ qua.

Các nghiên cứu liên tục chỉ ra rằng việc tiêu thụ quá nhiều đường và thực phẩm chiên rán ở trẻ em có liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe thể chất và tinh thần, bao gồm béo phì, bệnh chuyển hóa, viêm nhiễm, mất cân bằng đường ruột và chức năng học tập, cảm xúc kém.

Trẻ em thừa cân có nhiều khả năng trở thành người lớn béo phì và mắc các bệnh không lây nhiễm như tiểu đường type 2, bệnh tim và gan nhiễm mỡ ở độ tuổi sớm hơn.

Cha mẹ cho sử dụng thuốc liều cao

Một số phụ huynh cho trẻ dùng thuốc mạnh ngay khi có dấu hiệu bệnh để ngăn ngừa bệnh phát triển. Tuy nhiên, điều này có thể gây tác dụng ngược, làm suy yếu phản ứng miễn dịch của trẻ.

Nghiên cứu cho thấy việc cho trẻ dùng thuốc liều cao hoặc không phù hợp, đặc biệt là khi không có sự giám sát y tế, có thể dẫn đến bệnh tật thường xuyên hơn hoặc nghiêm trọng hơn thay vì ngăn ngừa bệnh.

Việc sử dụng thường xuyên các loại thuốc như thuốc kháng sinh, thuốc hạ sốt (ví dụ như acetaminophen) và steroid với liều lượng cao hoặc không cần thiết có thể ức chế hệ thống miễn dịch hoặc phá vỡ khả năng phòng vệ tự nhiên.

Thùy Linh (Theo MSN)