Nhận định được các chuyên gia nêu tại tọa đàm "Không gian kinh tế biển Cần Giờ - Bà Rịa Vũng Tàu" do Viện Nghiên cứu phát triển TP HCM, tổ chức sáng 10/6.

Sau khi sáp nhập với Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương, tổng diện tích tự nhiên của TP HCM đạt gần 9.820 km2. Sự mở rộng này đưa thành phố từ trung tâm kinh tế nội địa trở thành đô thị ven biển, với đường bờ biển kéo dài từ Long Hải đến Côn Đảo.

PGS.TS Nguyễn Ngọc Vinh, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu và Tư vấn phát triển vùng (Trường ĐH Kinh tế TP HCM), cho rằng các cụm cảng Cát Lái và Cái Mép - Thị Vải hiện nằm trong cùng một hành lang logistics biển. Trong đó, Cái Mép có thể tiếp nhận tàu trên 150.000 DWT, kết nối trực tiếp tuyến hàng hải xuyên Thái Bình Dương; còn Cát Lái và các ICD tại TP HCM giữ vai trò gom, trung chuyển và phân phối hàng vào nội vùng.

PGS. TS Nguyễn Ngọc Vinh, Viện phó Nghiên cứu và Tư vấn phát triển vùng (Trường Đại học Kinh tế TP HCM) tại tọa đàm, sáng 10/6. Ảnh: Lê Tuyết

Đặc biệt, dự án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ - quy mô 7,2 triệu TEU mỗi năm, vốn đầu tư gần 6 tỷ USD - sẽ đặt tại cửa sông Soài Rạp. Theo TS Vinh, đây là cú huých chiến lược giúp TP HCM giảm phụ thuộc vào các cảng trung chuyển trong khu vực như Singapore, Hong Kong, đồng thời nâng vị thế trên bản đồ logistics toàn cầu.

Sự kết nối giữa Cần Giờ, Cái Mép - Thị Vải, Vũng Tàu sẽ hình thành một hành lang kinh tế ven biển liên hoàn, tích hợp sản xuất, logistics, dịch vụ, du lịch và năng lượng. Trong đó, Cần Giờ giữ vai trò trung chuyển giữa trung tâm thành phố và các cảng quốc tế, đồng thời là điểm khởi phát cho hệ thống logistics biển.

Ông Trần Quốc Thắng, Giám đốc Công ty Tư vấn Thuế Deloitte Việt Nam, cho rằng TP HCM cần đẩy mạnh đầu tư, khai thác cảng biển và phát triển dịch vụ hậu cần nhằm nâng tỷ trọng logistics trong cơ cấu kinh tế. Việc đưa Cái Mép -Thị Vải trở thành cảng trung chuyển quốc tế sẽ giúp nâng sức cạnh tranh kinh tế biển Việt Nam.

Phối cảnh dự án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ. Ảnh: Portcoast

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng hạ tầng kết nối hiện chưa đồng bộ. Hiện tuyến đường bộ duy nhất giữa TP HCM và Cái Mép - Thị Vải là quốc lộ 51 thường xuyên quá tải. Cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu chưa thông xe; cầu Cần Giờ, các tuyến đường sắt và hạ tầng vượt biển còn trong giai đoạn quy hoạch. Tiến độ cao tốc Bến Lức - Long Thành và Vành đai 3 TP HCM cũng chưa đạt kỳ vọng.

"Sự thiếu đồng bộ của hệ thống logistics và cảng cạn nội vùng đang làm giảm năng lực cạnh tranh của kinh tế biển TP HCM", TS Vinh nói.

Trong khi đó, ông Trương Hoàng Phương, Giám đốc Công ty Exotic Việt Nam, cho rằng khi chưa sáp nhập, Cần Giờ là mặt tiền biển duy nhất của TP HCM nên địa phương không có lựa chọn nào khác ngoài Vịnh Gành Rái để làm cảng biển. Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ phải cạnh tranh với cảng biển của Vũng Tàu.

Tuy nhiên, giờ đây khi "về chung một nhà", ông Phương cho rằng cơ quan chức năng cần đánh giá lại toàn diện quy hoạch Cần Giờ bao gồm khu đô thị lấn biển và cảng trung chuyển với mục tiêu giảm thiểu tối đa tác động môi trường.

Lê Tuyết