Chính phủ vừa ban hành Nghị định 157/2025 quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc với quân nhân, công an nhân dân, dân quân thường trực, có hiệu lực từ ngày 1/7.

Chính sách áp dụng với sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp trong quân đội; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an, người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân; hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội; hạ sĩ quan, chiến sĩ nghĩa vụ công an; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí; dân quân thường trực.

Ngoài ra, còn có người trong thời gian đi học tập, thực tập, công tác, nghiên cứu ở nước ngoài mà vẫn hưởng tiền lương hoặc phụ cấp quân hàm, sinh hoạt phí trong nước và đóng BHXH theo quy định.

Nữ chiến sĩ quân nhạc luyện tập tại Trung tâm huấn luyện quốc gia Miếu Môn chuẩn bị cho diễu binh mừng 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, tháng 5/2025. Ảnh: Giang Huy

Với lao động đóng BHXH bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên khi thôi việc được hưởng hưu trí nếu thuộc một trong các trường hợp:

Có tuổi thấp hơn tối đa 5 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại Bộ luật Lao động. Năm 2025, tuổi hưu trí với nam làm việc trong điều kiện bình thường là 61 tuổi 3 tháng, nữ là 56 tuổi 8 tháng và tăng theo lộ trình cho đến khi đạt 62 tuổi với nam vào năm 2028 và 60 tuổi với nữ vào 2035. Như vậy, tuổi nghỉ hưu thấp nhất của nam giới thuộc lực lượng vũ trang năm 2025 là 56 tuổi 3 tháng, nữ là 51 tuổi 8 tháng. Lộ trình điều chỉnh như sau:

Tuổi nghỉ hưu rút ngắn thêm 5 năm với lao động đóng từ đủ 15 năm BHXH trở lên, làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục quy định; người làm việc ở vùng điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn bao gồm thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 1/1/2021.

Lộ trình điều chỉnh tuổi hưu trí của lao động thuộc trường hợp này như sau:

Chính sách hưu trí áp dụng với người lao động bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp không phụ thuộc vào tuổi đời.

Với lao động đóng BHXH đủ 20 năm trở lên, chính sách hưu trí áp dụng cho nam quân nhân, công an có đủ 25 năm trở lên, nữ quân nhân, công an có đủ 20 năm trở lên công tác trong quân đội, công an mà ngành không còn nhu cầu bố trí hoặc không chuyển ngành được; quân nhân hết tuổi phục vụ tại ngũ cao nhất theo quy định; công an hết hạn tuổi phục vụ theo quy định; người làm công tác cơ yếu đủ 25 năm trở lên với nam, đủ 20 năm trở lên với nữ, đã đóng BHXH mà cơ quan không còn nhu cầu bố trí công tác hoặc không chuyển ngành được.

Người đóng BHXH bắt buộc từ đủ 20 năm trở lên bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên thì được hưởng lương hưu ở mức thấp hơn. Chính sách áp dụng với người tuổi đời thấp hơn tối đa 5 tuổi so với hưu trí theo lộ trình; không phụ thuộc vào tuổi đời khi lao động đóng BHXH từ đủ 15 năm trở lên làm công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm trong danh mục do cơ quan có thẩm quyền ban hành.

Người không xác định được ngày, tháng sinh mà chỉ có năm sinh thì lấy ngày 1/1 của năm sinh làm căn cứ tính tuổi đời hưởng chế độ hưu trí. Trường hợp lao động không còn đủ hồ sơ gốc chứng minh quá trình đóng BHXH thì dùng giấy tờ thay thế như hợp đồng lao động, quyết định phục viên, xuất ngũ, tuyển dụng hoặc giấy tờ khác liên quan thời gian công tác.

Lao động đủ tuổi đời nhưng đóng BHXH bắt buộc từ đủ 14 năm 6 tháng đến dưới 15 năm; nhóm đóng BHXH 20 năm nhưng tham gia từ đủ 19 năm 6 tháng đến dưới 20 năm mà bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên hoặc làm nghề nặng nhọc, độc hại, nhiễm HIV/AIDS khi làm nhiệm vụ thì được đóng tiếp một lần cho số tháng còn thiếu để hưởng lương hưu.

Bộ đội Đặc công biểu diễn võ đối kháng tại Triển lãm quốc phòng quốc tế 2024. Ảnh: Hiếu Lê

Về mức hưởng, lao động nam tham gia từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm, lương hưu hàng tháng bằng 40% bình quân tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH, tương ứng 15 năm. Mỗi năm tham gia sau đó tính thêm 1%. Năm thứ 20, mức hưởng của lao động nam bằng 45% bình quân tiền lương làm căn cứ đóng, mỗi năm tham gia sau đó cộng thêm 2%.

Mức hưởng của lao động nữ tính bằng 45% bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, tương ứng 15 năm tham gia. Mỗi năm tích lũy sau đó cộng thêm 2%.

Mức lương hưu với người làm công việc đặc biệt đặc thù trong lực lượng vũ trang như sau: Làm việc từ đủ 10 năm trở lên, khi nghỉ hưu mà tỷ lệ hưởng chưa đạt tối đa 75% thì được tính hưởng 50% với nam và 55% với nữ cho 15 năm đầu tham gia BHXH. Nếu có tháng lẻ thì từ 1 đến 6 tháng tính hưởng 1,5%; từ 7 đến 11 tháng hưởng 3%. Khi thụ hưởng chính sách này, lao động không được hưởng trợ cấp một lần và mức hưởng lương hưu tăng thêm do kinh phí nhà nước đảm bảo.

Cách tính lương hưu này không áp dụng đối với các trường hợp vi phạm kỷ luật quân đội, công an, phạm pháp buộc phải thôi việc.

Nghị định quy định tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc của hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội; hạ sĩ quan, chiến sĩ nghĩa vụ công an nhân dân; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí; dân quân thường trực sẽ tăng dần theo lộ trình. Cụ thể, trong hai năm đầu tiền đóng mỗi tháng bằng 2 lần mức tham chiếu, mỗi năm sau đó tăng thêm 0,5 lần và tối đa bằng 4 lần tham chiếu.

Căn cứ tính đóng trên áp dụng với lao động tham gia trước và sau ngày 1/7. Thời gian xác định hai năm đầu được tính kể từ thời điểm nhập ngũ, tham gia nghĩa vụ công an nhân dân, hưởng sinh hoạt phí, tham gia dân quân thường trực.

Hồng Chiêu