Sân bay Vinh ở xã Nghi Liên, TP Vinh, trước đây phục vụ chiến tranh. Từ năm 1937-1994, Nhà nước đầu tư hơn 20 tỷ đồng xây dựng, nâng cấp, sửa chữa đường cất hạ cánh, nhà ga, đường lăn và sân đỗ nhằm nâng cao công suất phục vụ.

Tháng 1/1995, sân bay Vinh khai thác đường bay Hà Nội - Vinh - Đà Nẵng và ngược lại. Tháng 1/2015, nhà ga quốc nội được khánh thành và đến tháng 12/2019 nhà ga quốc tế đi vào hoạt động.

Cảng hàng không quốc tế Vinh có vị trí chiến lược trong giao thương giữa Lào, Thái Lan, Myanmar, đóng góp hiệu quả vào phát triển kinh tế, du lịch của Nghệ An và các tỉnh Bắc Trung Bộ.

Cảng hàng không quốc tế Vinh có nhiều phân khu chức năng, gồm nhà ga quốc nội, nhà ga quốc tế, văn phòng cảng; các phòng điều hành sân bay, an ninh hàng không, phục vụ mặt đất, kỹ thuật hạ tầng... Trong hình là nhà ga quốc nội, đưa vào sử dụng năm 2015.

Theo kế hoạch, cảng hàng không Vinh sẽ ngừng hoạt động từ ngày 1/7 đến hết 31/12/2025 để phục vụ thi công mở rộng, cải tạo nhà ga, sân đỗ và sửa chữa đường cất hạ cánh. Ba dự án nâng cấp sân bay (gồm nhà ga, sân đỗ, đường băng) có tổng vốn gần 1.000 tỷ đồng.

Nhà ga quốc nội (T1) thiết kế hai tầng, kiến trúc hiện đại, công nghệ cao, phát huy đặc trưng văn hóa địa phương với ý tưởng mô phỏng hình tượng đóa hoa sen và lá sen. Đây là công trình kiến trúc biểu tượng của tỉnh Nghệ An - quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Tổng diện tích sàn của nhà ga quốc nội T1 là 11.706 m2, tầng một phục vụ hành khách đến, tầng hai dành cho khách đi, được trang bị đầy đủ hệ thống camera, máy soi chiếu an ninh hành lý.

Theo kế hoạch, nhà ga T1 sẽ được mở rộng, diện tích mặt sàn tăng lên 13.200 m2, nâng công suất khai thác lên 3-3,5 triệu hành khách/năm đến năm 2030. Vốn đầu tư cho hạng mục này là 68 tỷ đồng.

Ô thông tầng bên trong nhà ga sẽ được lấp sau khi cải tạo, nhằm tăng diện tích khai thác sử dụng trong phòng chờ. Sau khi hoàn thành, năng lực phòng chờ tăng thêm khoảng 500 chỗ ngồi.

Điểm kiểm tra an ninh soi chiếu ở tầng hai cũng sẽ được mở rộng. Hiện có ba vị trí soi chiếu, sau cải tạo sẽ tăng lên 5. Hạng mục này khi hoàn thành cải tạo đóng vai trò quan trọng trong việc giải tỏa hành khách.

Ô thông tầng phía ngoài của nhà ga cũng sẽ được lấp để tăng diện tích khai thác, tạo khu vực công cộng cho hành khách làm thủ tục.

Khu vực sảnh đi (đường tầng) và sảnh đến (tầng một) sẽ được che chắn mưa nắng bằng hệ thống mái kính và vách kính ngoài nhà, giúp quá trình vận hành thuận lợi hơn.

Đường băng sân bay Vinh dài 2.400 m, rộng 45 m, mặt bêtông asphalt, đưa vào sử dụng cuối năm 2003. Tháng 7/2023, sân bay dừng hoạt động gần 16 giờ do hư hỏng đường băng.

Tại dự án sửa chữa lần này, đường băng là hạng mục có vốn đầu tư lớn nhất - hơn 623 tỷ đồng. Đường băng hiện hữu sẽ được kéo dài lên 3.000 m, đáp ứng cả tàu bay thân rộng.

"Qua hàng chục năm sử dụng, tuổi thọ và kết cấu đường cất hạ cánh không còn đảm bảo. Để an toàn, cần làm mới", ông Nguyễn Anh Sơn, Phó giám đốc Cảng hàng không quốc tế Vinh, nói.

Sân đỗ máy bay có tổng diện tích 38.348 m2, hiện đáp ứng 7 vị trí đỗ. Sắp tới, hạng mục này sẽ được cải tạo để bảo đảm khai thác 9 vị trí đỗ cho máy bay thân hẹp (code C), kinh phí 236 tỷ đồng.

Nhà ga quốc tế nằm cạnh nhà ga quốc nội, đưa vào sử dụng năm 2019, không nằm trong diện cải tạo đợt này.

Ga thiết kế hai tầng, cải tạo trên hạ tầng nhà ga cũ. Tầng một gồm ga đi và ga đến; ga đến có một băng chuyền trả hành lý và hai quầy nhập cảnh; ga đi có 7 quầy check-in, hai quầy nhập cảnh và quầy phục vụ ăn uống.

Tầng hai là khu vực nhà chờ và cách ly, có hai cửa ra tàu bay.

Hiện mỗi ngày sân bay khai thác 15-20 chuyến của các hãng Vietnam Airlines, VietJet Air, Bamboo Airways và Pacific Airlines. Cao điểm lễ Tết lên đến 30-40 chuyến/ngày.

Mỗi năm sân bay đón khoảng 2 triệu lượt hành khách, cao nhất là năm 2022 với 2,6 triệu lượt. Sau cải tạo, công suất dự kiến tăng lên khoảng 3,5 triệu khách/năm.

Việc sân bay Vinh tạm ngưng khai thác được dự báo ảnh hưởng đến nhu cầu đi lại của người dân khu vực Nghệ An và Bắc Trung Bộ, đặc biệt trong cao điểm du lịch hè. Hành khách có thể di chuyển qua sân bay Thọ Xuân (Thanh Hóa) hoặc Đồng Hới (Quảng Bình).

Cuối tháng 6/2025, công nhân cùng máy móc của các nhà thầu bắt đầu san lấp mặt bằng để thi công, cải tạo sân đỗ tàu bay trong khuôn viên cảng hàng không quốc tế Vinh.

Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam, chủ đầu tư, cam kết hoàn thành toàn bộ dự án trước 30/12/2025.

Đức Hùng