Lãnh đạo Tập đoàn Đèo Cả cho biết sẽ phối hợp với các doanh nghiệp trong và ngoài nước triển khai dự án theo hình thức tổng thầu EPC (thiết kế, thi công xây lắp, cung cấp thiết bị) để doanh nghiệp Việt Nam có thể tiếp cận làm chủ hoàn toàn công nghệ, tránh việc độc quyền công nghệ của nước ngoài.

Các nhà thầu như Đèo Cả, Fecon sẽ huy động nguồn lực bao gồm nhân sự đã được đào tạo, hệ thống thiết bị sẵn sàng thi công, vận hành để triển khai dự án đảm bảo chất lượng, tiến độ. Fecon là nhà thầu trong nước đang thi công đoạn hầm và các ga ngầm của gói thầu CP03 tuyến đường sắt Nhổn - ga Hà Nội.

Để chuẩn bị nguồn lực, từ năm 2024, Đèo Cả đã phối hợp với Đại học Giao thông Vận tải TP HCM đào tạo gần 200 kỹ sư công trình giao thông và tổ chức đưa nhiều nhóm kỹ sư, công nhân đi làm việc, học tập tại tuyến đường sắt Quảng Châu - Đông Quan - Thâm Quyến (Trung Quốc) để nắm bắt công nghệ thi công hầm TBM. Đèo Cả đã đặt hàng thiết bị khoan hầm TBM với Tập đoàn công nghiệp nặng đường sắt Trung Quốc - đơn vị sản xuất TBM lớn nhất thế giới.

Trong tháng 5, Liên danh Tập đoàn Đại Dũng, Tổng công ty Xây dựng số 1 và Tập đoàn Hòa Phát (gọi tắt là Liên danh DCH) cũng kiến nghị UBND TP HCM được tham gia với vai trò tổng thầu EPC cho các dự án đường sắt đô thị trên địa bàn như tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương), Thủ Thiêm - Long Thành và tuyến thành phố mới Bình Dương - Suối Tiên.

Liên danh này cho biết đã có kinh nghiệm, đội ngũ và nguồn lực để triển khai các dự án đảm bảo chất lượng, tiến độ và hiệu quả. Một số nhà thầu từng tham gia thi công tại nhà ga ngầm của tuyến số 1 (Bến Thành - Suối Tiên).

TP HCM mới có tuyến Metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên. Ảnh: Quỳnh Trần

Ngoài ra, một số doanh nghiệp lớn đã đề xuất là nhà đầu tư dự án đường sắt đô thị. Tháng 6, Tập đoàn Sovico đề xuất nghiên cứu đầu tư metro số 4 dài hơn 47 km từ huyện Hóc Môn cũ đến khu đô thị Hiệp Phước, huyện Nhà Bè cũ. Tuyến đường có hơn 25 km đi ngầm, gần 22 km trên cao, 37 ga cùng một depot ở Đông Thạnh và một depot tại Hiệp Phước. Tổng đầu tư dự án chưa được đề cập.

Công ty cổ phần đầu tư Tập đoàn Trường Hải (Thaco) cũng đề xuất nghiên cứu đầu tư tuyến đường sắt Bến Thành - Thủ Thiêm - Long Thành dài 47 km. Trường hợp không được lựa chọn làm nhà đầu tư, Tập đoàn vẫn bàn giao toàn bộ kết quả nghiên cứu cho thành phố và không yêu cầu hoàn trả chi phí.

Tập đoàn Vingroup đề xuất đầu tư tuyến đường sắt đô thị nối trung tâm TP HCM với huyện Cần Giờ, dài 48,5 km. Tuyến metro này sẽ kết nối đến khu đô thị lấn biển Cần Giờ do Vingroup làm chủ đầu tư, khởi công tháng 4/2025.

PGS.TS Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (VARSI), nhận định nhiều dự án đường sắt đô thị đang bị phụ thuộc tiến độ, công nghệ, thiết bị của nước ngoài do nhà thầu nước ngoài làm tổng thầu hoặc nhà thầu chính. Trong khi đó doanh nghiệp Việt Nam đã có kinh nghiệm thi công đường sắt trên cao, có thể đảm nhận tốt các hạng mục này.

Việc thi công hầm ngầm cần công nghệ mới và thiết bị chuyên dụng như máy khoan hầm TBM. Thời gian qua, một số doanh nghiệp như Fecon, Sông Đà đã là nhà thầu phụ trực tiếp thi công hầm ngầm metro, đã tích lũy được kinh nghiệm. Tập đoàn Đèo Cả đã đưa kỹ sư, công nhân ra nước ngoài học tập và mua thiết bị TBM để từng bước tiếp nhận chuyển giao công nghệ đào hầm metro.

Ông Chủng cho rằng các doanh nghiệp tư nhân từng học hỏi thành công công nghệ đào hầm xuyên núi, thi công cầu dây văng, dây võng, nay sẽ nhanh chóng tiếp cận công nghệ thi công hầm đường sắt đô thị. Việc sở hữu thiết bị đào hầm TBM sẽ giúp doanh nghiệp trong nước giảm phụ thuộc vào nhà thầu nước ngoài, tiết kiệm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh tại dự án đường sắt đô thị. Các doanh nghiệp Việt Nam đảm nhận sẽ đẩy nhanh tiến độ dự án, chỉ khoảng 5 năm thay vì 10-20 năm như trước.

Theo kế hoạch, TP HCM sẽ khởi công tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) vào cuối năm 2025. Thành phố đặt mục tiêu từ nay đến năm 2035 xây dựng hoàn chỉnh 7 tuyến đường sắt đô thị (từ tuyến số 1 đến số 7) với tổng chiều dài khoảng 355 km. Giai đoạn 10 năm sau đó, mạng lưới này sẽ được đầu tư thêm 155 km, nâng tổng chiều dài metro lên 510 km. Trong 20 năm tới, mạng lưới đường sắt đô thị của TP HCM sẽ tăng gấp 25 lần chiều dài metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) hiện nay.

Đoàn Loan