Theo đó, nhà giáo được xếp lương cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp. Họ cũng được hưởng phụ cấp ưu đãi nghề và các khoản phụ cấp khác tùy theo tính chất công việc và điều kiện vùng miền, theo quy định pháp luật.

Diện được hưởng chính sách lương và phụ cấp cao hơn gồm: nhà giáo cấp học mầm non; công tác tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo; vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn; dạy tại trường chuyên biệt; thực hiện giáo dục hòa nhập; hoặc giảng dạy trong một số ngành, nghề đặc thù.

Nhà giáo làm việc ở ngành, nghề có chế độ đặc thù sẽ được hưởng mức cao nhất trong các chính sách đang áp dụng, nếu các chế độ trùng nhau.

Giải trình trước Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết việc quy định lương, phụ cấp cao nhất cho nhà giáo là để thể chế hóa chủ trương của Đảng về chính sách đối với đội ngũ này. Ông nhấn mạnh điều này không trái với tinh thần cải cách chính sách tiền lương. Với nhà giáo làm việc ở khu vực ngoài công lập, việc trả lương thực hiện theo nguyên tắc thỏa thuận, căn cứ pháp luật lao động.

Giáo viên tại trường THCS Nguyễn Huệ, Đà Nẵng chụp ảnh cùng học sinh trong năm học mới 2024-2025. Ảnh: Nguyễn Đông

Luật cũng quy định rõ hệ thống chính sách hỗ trợ nhà giáo, bao gồm: trợ cấp theo tính chất công việc và địa bàn; hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng; chăm sóc sức khỏe định kỳ và sức khỏe nghề nghiệp; phụ cấp lưu động đối với giáo viên làm nhiệm vụ xóa mù chữ, phổ cập giáo dục, biệt phái, dạy tăng cường, dạy liên trường, dạy tại điểm trường lẻ...

Đối với nhà giáo công tác ở miền núi, biên giới, hải đảo, vùng kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn, hoặc dạy trường chuyên biệt, giáo dục hòa nhập, dạy tiếng dân tộc thiểu số, tăng cường tiếng Việt, năng khiếu và nghệ thuật... nếu chưa được bố trí nhà công vụ hoặc chỗ ở tập thể, sẽ được hỗ trợ tiền thuê nhà ở theo mức tương đương. Ngoài ra, họ được hỗ trợ chi phí đi lại, thanh toán tiền tàu xe khi công tác tại vùng khó khăn.

Luật bổ sung nhóm chính sách thu hút và trọng dụng nhà giáo, dành cho người có trình độ cao, tài năng đặc biệt, người công tác tại vùng khó khăn hoặc tham gia giảng dạy, nghiên cứu trong các lĩnh vực trọng yếu. Các chính sách này bao gồm ưu tiên trong tuyển dụng, tiếp nhận; hỗ trợ lương, phụ cấp; đào tạo, quy hoạch, bổ nhiệm; điều kiện và trang thiết bị làm việc; phúc lợi và các hỗ trợ khác theo quy định pháp luật.

Luật cũng quy định cụ thể những hành vi nhà giáo không được làm (Điều 11), như: phân biệt đối xử giữa người học; gian lận trong tuyển sinh, đánh giá; ép buộc học thêm hoặc thu các khoản trái quy định; lợi dụng chức danh nhà giáo để vi phạm pháp luật. Ông Nguyễn Đắc Vinh cho biết, luật không cấm dạy thêm, nhưng nghiêm cấm việc ép buộc học sinh học thêm - một điểm nhằm khắc phục tình trạng dạy thêm tràn lan hiện nay.

Ngành giáo dục được trao quyền chủ động tuyển dụng nhà giáo

Một trong những điểm quan trọng của Luật Nhà giáo là giao ngành giáo dục quyền chủ động trong tuyển dụng đội ngũ nhà giáo. Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo sẽ quy định việc tuyển dụng giáo viên mầm non và giáo viên phổ thông.

Tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập và cơ sở giáo dục đại học công lập, người đứng đầu cơ sở giáo dục được giao thẩm quyền trực tiếp tuyển dụng nhà giáo. Đối với cơ sở giáo dục ngoài công lập, thẩm quyền tuyển dụng thuộc về người đứng đầu cơ sở, căn cứ theo quy chế tổ chức và hoạt động của đơn vị đó.

Tại các trường thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, việc tuyển dụng nhà giáo do Bộ trưởng Quốc phòng hoặc Bộ trưởng Công an quy định. Với các loại hình cơ sở giáo dục khác, thẩm quyền tuyển dụng được thực hiện theo quy định của Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo.

Theo ông Nguyễn Đắc Vinh, nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập là viên chức, do đó việc tuyển dụng phải tuân thủ các quy định của pháp luật về viên chức. Tuy nhiên, dự thảo Luật cũng bổ sung một số yêu cầu mang tính đặc thù trong tuyển dụng nhà giáo, như nội dung tuyển dụng căn cứ vào chuẩn nghề nghiệp, phương thức thi tuyển phải có nội dung thực hành sư phạm...

Luật Nhà giáo sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Sơn Hà