"Tổ hợp SAMP/T đã bắn hạ một máy bay dòng Sukhoi và nhiều mục tiêu khác", Yuri Ignat, lãnh đạo bộ phận truyền thông của không quân Ukraine, tuyên bố trong hội thảo về quốc phòng của nước này hôm 11/3.

Ông không nêu cụ thể thời gian, địa điểm và chủng loại phi cơ Nga bị bắn hạ, cũng như chưa công bố bằng chứng cho tuyên bố này.

Theo truyền thông Ukraine, đây là lần đầu giới chức nước này tuyên bố hạ chiến đấu cơ Nga bằng hệ thống phòng không SAMP/T. Kiev chưa từng đề cập kết quả thực chiến của lá chắn này trong gần hai năm tiếp nhận và vận hành khí tài.

Cũng tại sự kiện, ông Ignat thừa nhận tiêm kích F-16 tiếp nhận từ phương Tây là phiên bản đời cũ, không đủ năng lực đối đầu với chiến đấu cơ hạng nặng Su-35S của Nga.

Xe phóng của tổ hợp phòng không SAMP/T tại căn cứ Kuchyna ở Slovakia tháng 4/2023. Ảnh: AFP

"Su-35S là phi cơ tương đối mới. Cần có cách tiếp cận toàn diện nhằm đối phó nó, trong đó huy động hệ thống phòng không mặt đất, thiết bị tác chiến điện tử và lý tưởng nhất là cả radar trên không như chúng ta được hứa hẹn", ông cho hay.

Bộ Quốc phòng Nga chưa bình luận về thông tin.

SAMP/T là hệ thống phòng không tầm trung di động do liên doanh EuroSAM của Pháp và Italy phát triển. Tổ hợp sử dụng mạng lưới radar và cảm biến, trong đó có radar mảng pha quét điện tử chủ động, để đối phó với hàng loạt mối đe dọa như máy bay, tên lửa đạn đạo chiến thuật, tên lửa hành trình và máy bay không người lái (UAV).

Mỗi hệ thống có giá 500-800 triệu USD tùy khí tài đi kèm. Khẩu đội cơ bản gồm một radar đa chức năng Arabel, xe chỉ huy, 4-6 xe bệ phóng mang được tối đa 48 tên lửa Aster-30 với tầm bắn 120-150 km. Mỗi quả đạn Aster-30 có giá khoảng 2 triệu USD.

David Axe, biên tập viên của tạp chí Forbes, cho biết SAMP/T là hệ thống đối trọng với dòng Patriot của Mỹ, cũng là phương án thay thế duy nhất của phương Tây trong trường hợp nguồn đạn cho các tổ hợp Patriot của Ukraine bị cạn kiệt.

Ukraine tiếp nhận hệ thống SAMP/T đầu tiên vào tháng 5/2023 và đưa vào vận hành sau đó khoảng một tháng. Phần lớn thành phần trong tổ hợp được rút từ kho dự trữ của Italy, kèm theo một số khí tài do Pháp cung cấp.

Quân đội Nga hồi tháng 1/2024 tuyên bố tập kích, phá hủy hệ thống SAMP/T của đối phương trong đòn tập kích hiệp đồng nhằm vào hàng loạt mục tiêu ở Ukraine. Không quân Ukraine khi đó không bình luận về số phận của hệ thống SAMP/T, nhưng ngầm thừa nhận đã để lọt nhiều tên lửa đạn đạo Iskander-M và tên lửa diệt hạm siêu thanh Kh-22 trong cuộc tấn công.

Giới chức Italy hồi tháng 6/2024 tuyên bố sẽ chuyển thêm một tổ hợp SAMP/T cho Ukraine, nhưng không công bố thời gian cụ thể.

Dù sở hữu tính năng nhỉnh hơn Patriot, tổ hợp SAMP/T được cho là không thể hiện tốt khi thực chiến tại Ukraine. Tờ Wall Street Journal tuần trước dẫn nguồn thạo tin cho biết phần mềm hệ thống gặp trục trặc và không thể đánh chặn tên lửa đạn đạo của Nga, trong khi nguồn đạn Aster-30 cũng nhanh chóng cạn kiệt.

Phạm Giang (Theo Forbes, TSN, Politico)