Một nhóm tình nguyện viên Mexico tìm kiếm người thân mất tích tuần trước nhận được thông tin ẩn danh về ngôi mộ tập thể ở ngoại ô thành phố Guadalajara, thủ phủ bang Jalisco. Khi đến trang trại bỏ hoang gần Guadalajara, họ phát hiện ba lò hỏa táng ngầm dưới lòng đất, thi thể bị cháy, hàng trăm mảnh xương, vật dụng cá nhân cùng những bức tượng thần chết Santa Muerte.

Giới chức địa phương đã triển khai lực lượng điều tra tới địa điểm này, tìm thấy gần 100 vỏ đạn và các vòng kim loại. Hình ảnh được công bố cho thấy hơn 200 đôi giày cùng nhiều vật dụng cá nhân như váy, ba lô, sổ tay và đồ lót được tập kết tại khu vực.

Nhóm tìm kiếm gọi địa điểm này là "trại trừ khử".

Giới chức bang Jalisco chưa thể thống kê số lượng người thiệt mạng ở đây, cũng như ai sở hữu nó và khu trại đã hoạt động bao lâu. Chưa có nạn nhân nào được nhận dạng.

Giới chức tìm kiếm tại "trại trừ khử" ở bang Jalisco, miền tây Mexico, ngày 20/3. Ảnh: AFP

Indira Navarro, người đứng đầu nhóm tình nguyện, cho biết một số người đã liên lạc với nhóm, nói rằng họ được đào tạo cách sử dụng vũ khí và kỹ thuật tra tấn tại địa điểm này. Tuy nhiên, băng đảng tội phạm cũng dùng trang trại để sát hại các nạn nhân.

Theo Navarro, thanh niên từ các bang khác bị lừa tuyển dụng thông qua các bài đăng trên mạng xã hội. Sau khi nhận việc, họ được đưa đến trạm xe buýt ở Guadalajara rồi đến trang trại. Một thanh niên kể lại rằng những người mới đến đôi khi phải thiêu nạn nhân, do đây là một phần quá trình huấn luyện. Nếu chống đối, họ sẽ bị "ném cho động vật hoang dã ăn thịt".

"Đây không phải phim kinh dị, mà là hiện thực của chúng ta và mọi người nên biết", Navarro, người có em trai mất tích 9 năm trước, cho hay.

Bộ trưởng Tư pháp Mexico Alejandro Gertz Manero hôm 19/3 xác nhận rằng giới chức đã tìm thấy hài cốt người ở đây, nhưng từ chối cho biết liệu địa điểm này có phải trại huấn luyện hay trại trừ khử hay không. Văn phòng Tổng chưởng lý bang Jalisco đã tiếp nhận cuộc điều tra theo yêu cầu của Tổng thống Claudia Sheinbaum.

Mexico thường xuyên chứng kiến bạo lực băng đảng suốt nhiều năm qua, những ngôi mộ tập thể được phát hiện gần như hàng tháng. Hơn 120.000 người đã mất tích ở Mexico từ khi nước này bắt đầu thống kê năm 1962. Các nhóm nhân quyền và tình nguyện viên tìm kiếm người thân mất tích cho rằng con số thực tế có thể cao hơn.

Giới chức cho biết trang trại có thể được sử dụng bởi Jalisco New Generation Cartel, một trong những tổ chức tội phạm bạo lực nhất ở Mexico.

Băng đảng này nổi lên từ đầu những năm 2010, chuyên buôn bán ma túy, lừa đảo, khai thác gỗ trái phép, buôn người và tống tiền trên phạm vi cả nước. Sự lớn mạnh và mở rộng nhanh chóng của nhóm này trong những năm gần đây trùng khớp với giai đoạn số vụ giết người, mất tích và phát hiện mộ tập thể gia tăng ở bang Jalisco.

Những đôi giày được tìm thấy tại "trại trừ khử" ở bang Jalisco, miền tây Mexico. Ảnh: Văn phòng Tổng chưởng lý bang Jalisco

Lực lượng an ninh địa phương từng đến trang trại này vào tháng 9/2024 và tìm thấy vũ khí, vỏ đạn cùng các mảnh xương. Họ cũng giải cứu hai nạn nhân bắt cóc bị giữ tại đây, đồng thời phát hiện một thi thể bọc trong túi nilon. Không rõ tại sao chính quyền không phát hiện giày, quần áo và thi thể bị cháy vào thời điểm đó. Các cuộc điều tra cũng bị dừng mà không rõ lý do.

Tổng chưởng lý bang Salvador Gonzalez nói với truyền thông rằng họ không thể khám xét toàn bộ trang trại vì "diện tích rất lớn". Bộ trưởng Gertz cho biết chính phủ đang xem xét liệu những tắc trách trong cuộc điều tra ban đầu là do thiếu năng lực hay thông đồng với tội phạm.

Tổng thống Sheinbaum tuần này cho rằng chính quyền địa phương có thể đã sơ suất trong cuộc điều tra sơ bộ. Bà cũng công bố các biện pháp tăng cường luật liên quan người mất tích và dành nhiều nguồn lực hơn cho nỗ lực tìm kiếm.

Dữ liệu chính thức cho thấy số vụ giết người đã giảm những tháng gần đây, nhưng tỷ lệ mất tích vẫn tiếp tục tăng. Riêng tại bang Jalisco, gần 15.000 người đã mất tích, mức cao nhất ở Mexico.

Vụ phát hiện "trại trừ khử" diễn ra khi Tổng thống Sheinbaum đang chịu áp lực lớn từ Tổng thống Mỹ Donald Trump về trấn áp tội phạm có tổ chức nhằm tránh chịu mức thuế xuất khẩu cao, thậm chí là khả năng Washington can thiệp quân sự để truy lùng thành viên băng đảng.

Chính quyền Tổng thống Trump tháng trước tuyên bố Jalisco New Generation Cartel là "tổ chức khủng bố nước ngoài".

Huyền Lê (Theo Financial Times, Reuters)