"Đây là một động thái trả đũa bất hợp pháp nữa do chính quyền thực hiện, vi phạm các quyền được quy định trong Tu chính án thứ nhất của Harvard. Harvard sẽ tiếp tục bảo vệ sinh viên quốc tế của mình", phát ngôn viên Đại học Harvard Jason A. Newton ngày 4/6 ra tuyên bố.

Phát biểu được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ký lệnh cấm cấp visa cho người nước ngoài muốn vào nước này để theo học hoặc tham gia chương trình trao đổi tại Harvard. Ông Trump nói việc ngôi trường này tiếp nhận sinh viên quốc tế tạo ra "mối đe dọa đối với Mỹ".

Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý cho rằng nếu Harvard khởi kiện chính quyền Trump về lệnh cấm này, họ có thể đối mặt nhiều trở ngại tại Tòa án Tối cao, ngay cả khi trường xin được lệnh ngăn chặn tạm thời từ các thẩm phán ở tòa thấp hơn.

Các sinh viên trong lễ tốt nghiệp tại Đại học Harvard hôm 29/5. Ảnh: AP

Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump nhiều lần áp lệnh cấm nhập cảnh với người dân từ các nước đa số theo đạo Hồi và sau đó có cả công dân Triều Tiên, Venezuela. Hai lệnh cấm được ban hành lần đầu bị tòa án bác bỏ, nhưng lệnh cấm thứ ba đã được Tòa án Tối cao duy trì với phán quyết chiến thắng dành cho chính quyền Trump, dựa trên quyền hạn mở rộng của tổng thống theo Đạo luật Di trú và Quốc tịch.

Luật sư di trú Ian A.Campbell nhận định lệnh cấm cấp visa nhằm vào Harvard của ông Trump lần này cũng dựa trên cùng một thẩm quyền tương tự lệnh cấm nhập cảnh từng được Tòa án Tối cao chấp thuận như trên.

"Dù ông Trump nhiều lần nói rằng ông sẽ cấm tất cả người Hồi giáo nhập cảnh, tòa án đánh giá bản thân lệnh đó không thật sự cấm toàn bộ người Hồi giáo một cách rõ ràng, nên nó không vi phạm Hiến pháp", luật sư Campbell cho biết.

Theo ông Campbell, nếu Harvard theo đuổi vụ kiện tới cùng, họ có thể đối mặt cuộc chiến pháp lý rất khó khăn, do lệnh cấm nhằm vào sinh viên quốc tế của trường dường như không "chống lại một tôn giáo", điều được quy định trong Tu chính án thứ nhất.

"Tôi nghĩ Harvard sẽ rất khó chống lại lệnh này. Họ có thể nhận được lệnh chặn tạm thời từ các tòa án cấp thấp, nhưng tôi cho rằng Tòa án Tối cao sẽ phán quyết có lợi cho chính quyền Trump nếu thụ lý vụ kiện", ông Campbell đánh giá.

Lệnh cấm từ chính quyền Trump có hiệu lực ngay lập tức, dừng toàn bộ việc cấp mới visa loại F, M và J cho du học sinh tới Harvard để học tập hoặc tham gia chương trình trao đổi. Tổng thống cũng chỉ đạo Ngoại trưởng Mỹ rà soát và không loại trừ khả năng thu hồi visa sinh viên đối với những người đã nhập học. Lệnh này dự kiến có hiệu lực trong 6 tháng và có thể được gia hạn.

Thị thực F, M và J là ba loại chính dành cho những người muốn đến Mỹ với mục đích học tập, đào tạo hoặc tham gia các chương trình trao đổi văn hóa.

Trước đó, Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem quyết định thu hồi giấy phép tuyển sinh viên quốc tế của Harvard, nhưng một thẩm phán liên bang đã chặn động thái này. Trong năm học 2024-2025, Harvard có gần 6.800 sinh viên quốc tế, chiếm hơn 27% tổng sinh viên của trường.

Ngọc Ánh (Theo Harvard Crimson, Politico, AP)