"Hành động điều động lực lượng theo cấp liên bang của Tổng thống Donald Trump là trái luật, vừa vượt quá thẩm quyền theo quy định pháp luật, vừa vi phạm Tu chính án thứ 10 của Hiến pháp Mỹ. Do đó, ông Trump phải ngay lập tức trao lại quyền kiểm soát lực lượng Vệ binh Quốc gia California cho Thống đốc", Thẩm phán Charles Breyer, Tòa án liên bang Bắc California, viết trong bản phán quyết dài 36 trang ngày 12/6.

Phán quyết của tòa sẽ có hiệu lực từ trưa 13/6 (đêm 13/6 theo giờ Hà Nội). Bộ Tư pháp Mỹ đã nộp đơn kháng cáo phán quyết từ Thẩm phán Breyer, trong khi Nhà Trắng chưa đưa ra bình luận chính thức.

Vệ binh Quốc gia bang California cùng cảnh sát thuộc Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) canh gác bên ngoài tòa nhà công vụ liên bang ở Los Angeles ngày 12/6. Ảnh: AP

Thống đốc California Gavin Newsom ủng hộ phán quyết từ tòa án. Ông nhấn mạnh "quân đội thuộc về chiến trường, không phải trên đường phố thuộc về người dân". Ông kêu gọi Tổng thống Trump chấm dứt ngay "quân sự hóa Los Angeles một cách không cần thiết".

"Nếu ông vẫn từ chối, điều đó chỉ càng chứng minh ông ấy ngày càng lạm quyền. Cả nước đang dõi theo", Newsom viết trên X.

Chính quyền bang California đầu tuần này khởi kiện việc ông Trump triển khai Vệ binh Quốc gia đến Los Angeles bất chấp thực tế chính quyền thành phố lẫn bang đều không yêu cầu.

Chính quyền California sau đó còn đệ đơn khẩn cấp yêu cầu tòa án ngăn Vệ binh Quốc gia thực thi các nhiệm vụ hành pháp ở Los Angeles, trong đó có hỗ trợ truy quét người nhập cư. Newsom lập luận rằng việc binh sĩ hỗ trợ đặc vụ Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) chỉ làm leo thang căng thẳng.

Thiếu tướng Scott Sherman, chỉ huy Nhóm công tác 51 đang điều phối hoạt động của Vệ binh Quốc gia và lính thủy đánh bộ tại Los Angeles, hôm 11/6 nói khoảng 500 quân nhân đã được giao nhiệm vụ bảo vệ các đặc vụ truy quét người nhập cư bất hợp pháp. Hình ảnh Vệ binh Quốc gia đi cùng đặc vụ ICE cũng được cơ quan này công bố.

Biểu tình bùng phát ở thành phố Los Angeles từ ngày 6/6 nhằm phản đối chiến dịch truy quét người nhập cư của ICE. Giới chức Los Angeles đã ban bố lệnh giới nghiêm ở trung tâm để ngăn chặn các vụ cướp bóc, bạo lực và tội phạm. Cảnh sát thành phố cũng bắt hơn 300 người có hành vi quá khích hoặc vi phạm lệnh giới nghiêm trong vòng hai ngày qua.

Trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng ngày 12/6, ông Trump nói quyết định điều động Vệ binh Quốc gia đã giúp Los Angeles yên bình trở lại trong hai đêm liên tiếp, ngăn viễn cảnh thành phố trở thành "hiện trường tội ác chưa từng thấy" vì làn sóng bạo lực vượt kiểm soát. Tổng thống Mỹ chỉ trích Thống đốc California tự đánh mất kiểm soát tình hình và đáng lẽ nên cảm ơn chính phủ liên bang đã can thiệp để giải cứu Los Angeles.

Thanh Danh (Theo AP, CNN)