"Tàu ngầm hạt nhân tấn công USS Newport News cập cảng Reykjavik của Iceland hôm 9/7, đánh dấu lần đầu một tàu ngầm nguyên tử cập bờ quốc gia này", hải quân Mỹ thông báo.

Iceland năm 2023 mới bắt đầu cho phép tàu ngầm hạt nhân nước ngoài tiến vào lãnh hải, nhưng chưa có tàu ngầm nào cập cảng từ đó đến nay.

Đại biện lâm thời Mỹ tại Iceland Erin Sawyer khẳng định hai nước đặt mục tiêu chung là giảm căng thẳng tại Bắc Cực, đồng thời đề cập nỗ lực tăng cường hiện diện quân sự của Nga trong khu vực. "Sự phối hợp chặt chẽ với Iceland, đồng minh đáng tin cậy trong NATO, giúp chúng tôi thực hiện chuyến thăm lịch sử này, thể hiện cam kết với tự do đi lại và an ninh của đồng minh", bà nói.

USS Newport News cập cảng Reykjavik, Iceland ngày 9/7. Ảnh: US Navy

Bắc Cực ngày càng trở thành điểm nóng tiềm tàng khi nhiều nước đang đầu tư đáng kể vào nguồn lực quân sự tại đây. Theo truyền thông phương Tây, tàu ngầm Nga đã gia tăng đáng kể hoạt động tại Bắc Cực trong vài năm qua.

Do vị trí thuận lợi, Iceland từ lâu đã đóng vai trò là tiền đồn chiến lược của Mỹ.

Năm 1954, Mỹ triển khai Không đoàn Tiêm kích số 57 tới căn cứ Keflavik tại Iceland, với nhiệm vụ trực chiến 24/7. Trong Chiến tranh Lạnh, Mỹ còn điều máy bay tuần thám săn ngầm tới Keflavik để theo dõi tàu ngầm Liên Xô. Sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, các phi đội P-8A của Mỹ cũng triển khai luân phiên tới Iceland.

Iceland nằm giữa Vùng GIUK, nơi ngăn cách Biển Na Uy và Biển Bắc với Đại Tây Dương, được đặt tên theo chữ viết tắt của 3 quốc gia án ngữ tại đây gồm Greenland, Iceland và Anh. Khu vực này nằm rất gần bán đảo Kola, nơi có sở chỉ huy Hạm đội Phương Bắc của Nga.

Vị trí Vùng GIUK. Đồ họa: BB

"Các tàu ngầm thuộc Hạm đội phương Bắc, đóng quân tại Murmansk, di chuyển qua cả hai phía của Vùng GIUK. Điều này khiến Iceland trở thành vị trí trọng yếu để theo dõi tàu ngầm Nga trước khi chúng biến mất vào Đại Tây Dương và tiếp cận bờ đông nước Mỹ", biên tập viên Howard Altman của chuyên trang quân sự Mỹ War Zone nhận xét.

USS Newport News thuộc lớp Los Angeles, loại tàu ngầm tấn công chủ lực của hải quân Mỹ hiện nay. Chiến hạm dài 110 m, rộng 10 m và có lượng giãn nước gần 7.000 tấn khi lặn. Nó được trang bị 4 ống phóng ngư lôi với cơ số vũ khí 37 quả đạn gồm ngư lôi Mark 48 ADCAP, tên lửa hành trình tấn công mặt đất Tomahawk, tên lửa diệt hạm Harpoon và thủy lôi.

Nguyễn Tiến (Theo War Zone, AFP, AP)