Các tay súng Houthi bắt đầu cuộc tấn công vào khoảng giữa trưa ngày 6/7, khi tàu Magic Seas treo cờ Liberia chở đầy phân bón và thép đi qua vùng biển gần Yemen để tới cảng ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Theo báo cáo từ Trung tâm Thông tin Hải quân Liên quân, đơn vị do hải quân Mỹ và Anh điều phối nhằm chia sẻ thông tin an ninh với ngành vận tải biển, khi phát hiện xuồng cao tốc của Houthi tới gần, nhân viên bảo vệ trên tàu Magic Seas đã phát tín hiệu khẩn cấp rằng họ đang bị tấn công.

Nhiều tàu hàng đi qua Biển Đỏ đã thuê công ty bảo vệ tư nhân triển khai nhân viên an ninh mang theo vũ khí đi cùng, kể từ khi Houthi tăng cường các cuộc tấn công nhắm vào phương tiện ở khu vực này. Các bảo vệ được huấn luyện chuyên nghiệp, nhưng thường chỉ mang theo súng trường cá nhân.

Bốn hoặc năm xuồng cao tốc trang bị vũ khí lượn quanh con tàu lớn, sau đó đấu súng với đội bảo vệ trên Magic Seas, rồi dùng súng phóng lựu, tên lửa, máy bay không người lái (UAV) để tấn công tàu.

Trong vòng 90 phút, đội xuồng tấn công đã tăng lên 7-8 chiếc. Đội bảo vệ bắn hạ 2 UAV, nhưng hai UAV khác cùng một tên lửa đã đánh trúng khoang hàng. Buồng máy bắt đầu ngập nước và thủy thủ đoàn không còn lựa chọn nào khác ngoài bỏ tàu. Toàn bộ thủy thủ đoàn được một tàu hàng đi ngang qua giải cứu và đưa đến Djibouti.

Theo video do Houthi công bố, sau khi thủy thủ đoàn bỏ tàu, các thành viên nhóm vũ trang đã lên Magic Seas, cài thuốc nổ xung quanh thân tàu, kích nổ và nhấn chìm nó xuống đáy biển.

Mahdi al-Mashat, chủ tịch Hội đồng Chính trị Tối cao của Houthi, tuyên bố nhóm sẽ tiếp tục tấn công tàu hàng có liên quan tới Israel cho đến khi xung đột Gaza kết thúc và các hạn chế về viện trợ nhân đạo cho khu vực được dỡ bỏ.

Một ngày sau, nhóm Houthi mở cuộc tấn công mới vào Eternity C, tàu hàng treo cờ Liberia nhưng thuộc sở hữu của Hy Lạp, tại địa điểm cách nơi tấn công tàu Magic Seas chưa đầy 8 km và diễn ra theo cách thức tương tự.

Eternity C đang trên đường tới Arab Saudi thì bị nhiều xuồng vũ trang bao vây. Trên tàu lúc đó có thủy thủ đoàn 22 người, chủ yếu mang quốc tịch Philippines, cùng ba nhân viên bảo vệ vũ trang, gồm hai người Ấn Độ và đội trưởng người Hy Lạp.

Trong hai giờ tiếp theo, những đòn tấn công liên tiếp bằng vũ khí hạng nặng của Houthi đã khiến hệ thống động cơ của tàu bị hỏng và buồng máy bị hư hại nghiêm trọng.

Trong bản ghi âm cuộc gọi cầu cứu, một nhân viên của tàu hét lên "cấp cứu, cấp cứu, cấp cứu, chúng tôi đang bị tấn công", đồng thời yêu cầu được hỗ trợ ngay lập tức.

Vị trí Magic Seas và Eternity C bị tấn công. Đồ họa: WSJ

Một sĩ quan của Cosmoship Management, đơn vị vận hành tàu Eternity C, cho biết ông đã cố hết sức nhờ hỗ trợ từ hải quân Anh và lực lượng đặc nhiệm hải quân châu Âu khi tàu bị tấn công. Tuy nhiên, ông được thông báo không có tàu nào trong khu vực để hỗ trợ.

Ba thành viên đội bảo vệ trên tàu Eternity C cố gắng cầm cự, ngay cả khi Houthi sử dụng tên lửa và UAV để tấn công. Một tàu hàng đi qua đã cố gắng hỗ trợ, nhưng bị chặn bởi vành đai mà các tay súng thiết lập.

Giao tranh kéo dài từ tối 7/7 sang sáng hôm sau, khi đội bảo vệ của Eternity C hết đạn, buộc thủy thủ đoàn phải bỏ tàu. Houthi sau đó phóng nhiều tên lửa diệt hạm vào Eternity C, khiến nó chìm xuống đáy biển vào sáng 9/7.

Cosmoship ngay sau đó liên hệ một công ty tư nhân để triển khai nỗ lực cứu hộ. Vào thời điểm bị tấn công, tàu có 25 người, gồm 22 thành viên thủy thủ đoàn và 3 nhân viên bảo vệ. 10 người được giải cứu trên biển, nhưng ít nhất 4 thành viên đã thiệt mạng trong cuộc tấn công và 11 người mất tích.

Houthi tuyên bố đã bắt một số thành viên thủy thủ đoàn của Eternity C. Phái bộ Mỹ tại Yemen cũng cho biết các thủy thủ đã bị Houthi bắt cóc và kêu gọi nhóm vũ trang nhanh chóng trả tự do cho họ.

Đội trưởng đội bảo vệ được giải cứu sau hai ngày lênh đênh trên biển, khi các công ty an ninh tư nhân Diaplous và Ambrey triển khai lực lượng tìm kiếm. Họ trước đó tin rằng ông này đã bị Houthi bắt cóc.

Giới chuyên gia an ninh hàng hải cho biết hai cuộc tấn công mới của Houthi là hành động dữ dội nhất mà nhóm tiến hành kể từ khi bắt đầu nhắm mục tiêu tàu thuyền trên Biển Đỏ vào tháng 11/2023. Nhóm vũ trang tuyên bố họ tấn công tàu để bày tỏ đoàn kết với Hamas và người dân Palestine ở Gaza.

Houthi từng đánh chìm hai tàu và khiến ba thủy thủ thiệt mạng trong cuộc tấn công hồi tháng 3/2024, nhưng những cuộc tấn công mới gây lo ngại hơn, cả về chiến thuật và mức độ thiệt hại.

"Đây là tổn thất nghiêm trọng nhất mà Houthi gây ra trong vòng 48 giờ", Ellie Shafik, người đứng đầu bộ phận tình báo hàng hải tại công ty giải pháp kỹ thuật số Vanguard Tech của Anh, cho biết.

Các cuộc tấn công diễn ra hai tháng sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo về lệnh ngừng bắn với Houthi mà ông tuyên bố vào thời điểm đó rằng sẽ ngăn chặn các cuộc tấn công tàu thuyền trên Biển Đỏ. Một quan chức cấp cao của Mỹ cho hay miễn là Houthi không tấn công tàu thuyền Mỹ, Washington vẫn coi lệnh ngừng bắn còn hiệu lực.

Nỗ lực quốc tế nhằm bảo vệ các tuyến hàng hải trên Biển Đỏ đã trở nên kém hiệu quả hơn gần đây, khi ngày càng ít lực lượng hải quân hiện diện để chống lại Houthi cùng kho vũ khí ngày càng tinh vi của nhóm, theo một quan chức cấp cao Mỹ.

Mỹ, Anh và chiến dịch bảo vệ hàng hải Aspides của Liên minh châu Âu (EU) đều cho biết họ không có tàu chiến nào gần Magic Seas và Eternity C vào thời điểm chúng bị tấn công. Mỹ có hai tàu sân bay USS Nimitz và USS Carl Vinson ở Trung Đông, nhưng lúc đó cả hai có thể đều đang ở Biển Arab.

Khoảnh khắc tàu hàng Magic Seas bị đánh chìm. Ảnh: GCaptian

Christopher Long, cựu sĩ quan hải quân Anh tại Trung Đông và hiện là giám đốc tình báo tại công ty an ninh hàng hải Neptune P2P, cho hay việc các nước không triển khai lực lượng hải quân đủ lớn gần vùng Houthi kiểm soát ở phía nam Biển Đỏ đồng nghĩa các tàu hàng qua đây dễ trở thành mục tiêu tấn công.

"Bạn sẽ phải tự lo cho chính mình", ông nói.

Thùy Lâm (Theo WSJ, CNN, AP, The Guardian)