"Bộ Ngoại giao phình to, quan liêu và không thể thực hiện nhiệm vụ ngoại giao thiết yếu trong kỷ nguyên cạnh tranh giữa các siêu cường. Bộ máy quan liêu này đã tạo ra hệ thống phụ thuộc nhiều vào tư tưởng chính trị, thay vì thúc đẩy các lợi ích quốc gia cốt lõi của Mỹ", Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết hôm 22/4.

Một trong những thay đổi quan trọng trong kế hoạch tái cấu trúc Bộ Ngoại giao Mỹ được ông Rubio công bố cùng ngày là loại bỏ bộ phận phụ trách "an ninh dân sự, dân chủ và nhân quyền". Bộ phận này sẽ được thay bằng văn phòng "điều phối viện trợ nước ngoài và các vấn đề nhân đạo", nơi sẽ tiếp quản chức năng của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID).

Văn phòng mới cũng giám sát bộ phận phụ trách vấn đề "dân chủ, nhân quyền và tự do tôn giáo", thay cho vấn đề "dân chủ, nhân quyền và lao động" hiện tại.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tại Panama ngày 3/2. Ảnh: AP

Theo kế hoạch tái cấu trúc, vị trí đặc phái viên phụ trách vấn đề tự do tôn giáo sẽ được hợp nhất với chức vụ khác. Kế hoạch còn chấm dứt chức vụ đặc phái viên phụ trách vấn đề khí hậu, vốn là vị trí cấp cao dưới thời cựu tổng thống Joe Biden.

Bộ Ngoại giao Mỹ dự kiến giải thể văn phòng về tội ác chiến tranh, cũng như Văn phòng phụ trách Xung đột và Hoạt động ổn định, nơi có nhóm chuyên trách với nhiệm vụ ngăn hành vi bạo lực tại nước ngoài trước khi chúng xảy ra.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Tammy Bruce cho biết giải thể các văn phòng không đồng nghĩa chấm dứt chức năng của chúng. "Các lĩnh vực trọng tâm của những văn phòng này sẽ được thực hiện theo cách tốt hơn và nhanh hơn", bà nói.

Các nghị sĩ đảng Dân chủ đã chỉ trích kế hoạch tái cấu trúc Bộ Ngoại giao Mỹ.

"Những thay đổi sâu rộng ít liên quan đến tinh giản Bộ Ngoại giao Mỹ, nhưng có nguy cơ phá hoại quyền lực mềm của Mỹ", hạ nghị sĩ Gregory Meeks, thành viên cấp cao của Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ, cho biết.

Ngoại trưởng Rubio trước đó cho biết Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ giảm từ 734 văn phòng xuống còn 602. Các thứ trưởng ngoại giao Mỹ trong vòng 30 ngày phải đưa ra kế hoạch cắt giảm 15% nhân sự, mức đáng kể nhưng vẫn thấp hơn một số cơ quan liên bang khác.

Một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ nói các con số này "dường như đúng", song một số vị trí có thể được xóa bỏ mà không cần sa thải nhân viên. "Sẽ không có câu chuyện hay hình ảnh mọi người phải mang đồ rời khỏi Bộ Ngoại giao hôm nay", quan chức này cho biết.

Nguyễn Tiến (Theo AFP, AP, Reuters)