Hãng tin Fox News ngày 16/4 cho biết oanh tạc cơ tàng hình B-2 Mỹ đã sử dụng bom xuyên phá hầm ngầm GBU-57/B MOP để tập kích hạ tầng dưới lòng đất của nhóm vũ trang Houthi tại Yemen. Tuy nhiên, các quan chức quốc phòng Mỹ sau đó bác bỏ thông tin, khẳng định phi đội B-2 chưa từng thả quả GBU-57/B nào xuống Yemen trong chiến dịch đối phó Houthi.

Giới chuyên gia quân sự Mỹ chỉ ra rằng GBU-57/B là một trong những vũ khí phi hạt nhân có uy lực và tính răn đe lớn nhất của nước này, nhưng kho dự trữ hiện vẫn tương đối nhỏ, khiến Washington chưa sẵn sàng triển khai chúng cho nhiệm vụ tấn công Houthi.

Mỗi quả GBU-57/B có chiều dài 6 m, đường kính thân 0,8 m và khối lượng gần 14 tấn. Đây là loại bom phi hạt nhân nặng nhất và có kích thước lớn thứ hai trong kho vũ khí của Mỹ, với chiều dài chỉ thua kém mẫu GBU-43 MOAB với biệt danh "Mẹ của các loại bom".

Quá trình thử nghiệm bom GBU-57/B bắt đầu từ năm 2004, lô đầu tiên được nhà sản xuất Boeing bàn giao cho không quân Mỹ năm 2011. Washington không công bố số lượng bom GBU-57/B trong kho dự trữ, song giới chuyên gia nhận định nước này đang sở hữu ít nhất 20 quả.

Bom GBU-57/B được thiết kế để trang bị cho oanh tạc cơ tàng hình B-2 Spirit và sau này là dòng B-21 Raider. Hình ảnh về loại bom này trong diễn tập và chiến đấu luôn được giữ kín, cho tới khi không quân Mỹ công bố video một chiếc B-2 thả bom GBU-57/B trong cuộc diễn tập hồi năm 2017.

GBU-57/B sử dụng hệ thống dẫn dường quán tính kết hợp với định vị vệ tinh GPS để tập kích chính xác mục tiêu. Nó được trang bị ngòi nổ chậm, cho phép phát nổ sau khi xuyên qua lớp đất và bê tông dày, đảm bảo gây sát thương tối đa cho các mục tiêu nằm sâu dưới lòng đất.

Không quân Mỹ tuyên bố mỗi quả GBU-57/B có khả năng xuyên qua 60 m bê tông cốt thép với cường độ 5.000 psi, tức là mỗi cm2 kết cấu bê tông chịu được tải trọng 350 kgf. Với bê tông cường độ 10.000 psi, khả năng xuyên phá của bom MOP giảm xuống còn 8 m.

"MOP được thiết kế để xuyên sâu hơn mọi mẫu bom phá hầm hiện có trong biên chế Mỹ, đủ sức phá hủy khoảng 25% mục tiêu nằm sâu dưới lòng đất trên toàn thế giới", trang quân sự Global Security có trụ sở ở Washington cho hay.

Đầu đạn của bom chứa 2,4 tấn thuốc nổ, gồm hỗn hợp AFX-757 và PBXN-114, được thiết kế tối ưu cho các vụ nổ trong không gian kín. Phần thân vỏ làm bằng thép hợp kim có khả năng chịu lực va chạm lớn trong quá trình xuyên phá.

"Ngay cả khi không chạm tới hầm ngầm, sức công phá của bom vẫn đủ sức làm sập lối đi và cắt đứt dường dây liên lạc với mặt đất", cây bút Stavros Atlamazoglou viết trên chuyên trang National Interest của Mỹ.

Một trong những hạn chế của bom GBU-57/B là không có ngòi nhận biết khoảng không, khiến nó chỉ được kích nổ sau khi dừng hẳn. Khi kết hợp với sức xuyên phá mạnh, quả bom có thể lao thẳng qua mục tiêu và kích hoạt ở sâu trong lòng đất, thay vì phát nổ trong khu vực hầm ngầm và gây thiệt hại tối đa.

Mô hình huấn luyện của bom GBU-57/B tại căn cứ không quân Whiteman hồi năm 2023. Ảnh: USAF

Mỹ gần đây được cho là đang mua thêm bom GBU 57/B và mở rộng năng lực sản xuất, nhằm tăng cường số lượng vũ khí dự trữ.

"Nếu muốn sử dụng bom GBU-57/B nhằm vào mục tiêu ở Yemen, không quân Mỹ sẽ phải cân nhắc để bảo đảm vẫn đủ bom dự trữ trong trường hợp xảy ra tình huống khẩn cấp hơn", chuyên gia quân sự Joseph Trevithick viết trên chuyên trang quân sự War Zone của Mỹ.

Một trong các trường hợp được đề cập là khi xung đột bùng phát giữa Mỹ và Iran, quốc gia đang vận hành hàng trăm căn cứ ngầm trên khắp lãnh thổ.

"Mỹ phải để dành những vũ khí quý giá như GBU-57/B cho các mục tiêu cấp thiết khi bùng phát xung đột với Iran. Dù vậy, không thể loại trừ khả năng oanh tạc cơ B-2 sẽ thả bom GBU-57/B vào mục tiêu Houthi trong tương lai", chuyên gia Trevithick nêu quan điểm.

Phạm Giang (Theo War Zone, Fox News, AFP)