Tỷ phú Elon Musk hồi năm 2018 được bầu làm thành viên Hội Hoàng gia Anh, một trong những hội khoa học lâu đời nhất trên thế giới và có uy tín rất lớn trong giới nghiên cứu, nhờ những đóng góp cho ngành không gian và xe điện.

Tuy nhiên, các thành viên và nhà khoa học gần đây liên tục kêu gọi Hội Hoàng gia Anh hành động, cho rằng Musk đã vi phạm quy tắc ứng xử của viện. Một trong những nguyên nhân chính gây bất bình là vai trò lãnh đạo của ông tại Ban Hiệu suất Chính phủ (DOGE), do cơ quan này bị cáo buộc thúc đẩy cắt giảm ngân sách cho nghiên cứu và áp kiểm duyệt thông tin với giới học thuật.

Chủ tịch Hội Hoàng gia Anh Adrian Smith cho biết ông Paul Nurse, người sẽ tiếp quản vai trò lãnh đạo từ đầu năm sau, từng viết thư cho Musk hồi tháng 3 nhằm đề cập "thiệt hại to lớn" mà chính quyền Tổng thống Donald Trump gây ra cho ngành khoa học và yêu cầu tỷ phú Mỹ "ngăn thảm kịch này".

Elon Musk dự cuộc họp báo tại Nhà Trắng hôm 30/5. Ảnh: AFP

Chủ tịch Smith cho biết Musk đã lập tức hồi đáp, nhấn mạnh cam kết mạnh mẽ với khoa học và yêu cầu cung cấp thông tin cụ thể về những lo ngại của hội. Ông Nursk Nurse gửi thư mới vào cuối tháng 3, đề nghị Musk tham khảo ý kiến các nhà khoa học tại Mỹ để tìm hiểu về tác động từ quyết sách của chính quyền. Tuy nhiên, thư không được phản hồi.

Ngày 20/5, ông Nurse gửi thư và nêu những lo ngại mà giới khoa học ở Mỹ chia sẻ, trong đó có một số "đề xuất cắt giảm ngân sách có vẻ vô lý".

"Paul cũng tỏ ra thất vọng và viết rằng 'nếu cảm thấy không thể giúp đỡ, ông hãy cân nhắc có nên từ bỏ tư cách thành viên của Hội Hoàng gia, tổ chức vốn có mục tiêu thúc đẩy và hỗ trợ khoa học, hay không'", Chủ tịch Smith cho hay.

Tỷ phú Mỹ không trả lời cho đến khi ông Smith và Nurse thông báo sẽ chia sẻ nội dung thư với các thành viên. Một phát ngôn của Hội Hoàng gia Anh xác nhận Musk không đề cập tới đề nghị cân nhắc từ bỏ tư cách thành viên, chỉ tuyên bố rằng "Elon Musk vẫn là thành viên của hội".

Ông Smith cũng cho biết các lãnh đạo Hội Hoàng gia Anh sau đó kết luận rằng kỷ luật Musk sẽ không mang lại lợi ích cho tổ chức. Một thành viên đã chỉ trích lập trường của hội là "hèn nhát kinh khủng", trong khi một người khác cho rằng ban lãnh đạo có quan điểm thực dụng.

Tỷ phú Elon Musk chưa bình luận về thông tin này.

Sau khi nắm quyền hồi tháng 1, Tổng thống Trump đã lập tức thành lập DOGE để theo đuổi kế hoạch cắt giảm ngân sách và tinh gọn chính phủ mà ông từng cam kết từ khi tranh cử.

DOGE đã can thiệp sâu vào mọi hoạt động của bộ máy chính phủ Mỹ, cắt giảm hàng loạt nhân sự và ngân sách. Ước tính hàng tỷ USD tiền tài trợ nghiên cứu khoa học cũng bị chính quyền Mỹ cắt giảm và đóng băng.

Thùy Lâm (Theo Guardian)