Bộ Giáo dục Mỹ, cùng các cơ quan thành viên Nhóm công tác liên ngành Chống tư tưởng bài xích Do Thái (JTFCAS), sẽ mở cuộc điều tra Đại học Harvard liên quan cáo buộc dung dưỡng hành vi bài xích Do Thái trong nhà trường, theo tuyên bố ngày 31/3 của Bộ trưởng Giáo dục Mỹ Linda McMahon.

Song song với quá trình điều tra, Bộ Giáo dục Mỹ sẽ xem xét lại hơn 8,7 tỷ USD cam kết tài trợ liên bang dành cho Harvard và các đơn vị liên kết, nhằm bảo đảm trường này tuân thủ đầy đủ các quy định liên bang và nghĩa vụ dân quyền. Các khoản bị rà soát có những hợp đồng trị giá 255 triệu USD mà Harvard đã ký với chính phủ Mỹ.

"Harvard đã không bảo vệ sinh viên khỏi tình trạng bị phân biệt đối xử, mang tính bài xích Do Thái. Trong khi đó, họ cổ xúy những tư tưởng gây chia rẽ thay vì khuyến khích tự do học thuật. Điều này đe dọa nghiêm trọng uy tín của trường", Bộ trưởng Giáo dục McMahon nhận định.

"Harvard có thể sửa chữa những sai lầm này và tái khẳng định vị thế một cơ sở học thuật theo đuổi chân lý và sự kiệt xuất, nơi mọi sinh viên đều cảm thấy an toàn", bà nói.

Biểu tình phản đối chiến sự tại Dải Gaza trong khuôn viên Đại học Harvard ngày 23/4/2024. Ảnh: Reuters

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang gia tăng áp lực với những đại học danh tiếng của Mỹ, yêu cầu các trường hành động quyết liệt hơn để kiểm soát những cuộc biểu tình phản chiến, được cho là thể hiện "tư tưởng bài xích Do Thái và quấy rối".

Đầu tháng 3, Đại học Columbia bị tước 400 triệu USD tài trợ sau khi một cuộc điều tra tương tự cho thấy trường không hành động đủ quyết liệt để bảo vệ sinh viên Do Thái. Đại học Columbia sau đó chấp thuận 9 điều kiện tiên quyết mà nhóm công tác đặt ra về kiểm duyệt và an ninh học đường, bước đầu trong đàm phán khôi phục tài trợ liên bang.

Phản ứng về quyết định của Bộ Giáo dục Mỹ, Chủ tịch Harvard Alan Garber tuyên bố trường hoàn toàn ủng hộ mục tiêu chống tư tưởng bài xích Do Thái. "Chính tôi cũng từng đối diện kiểu thù ghét này, kể cả khi giữ cương vị chủ tịch, và tôi hiểu mức độ tổn thương mà sinh viên phải chịu, khi họ vốn chỉ muốn đến đây để học tập và kết bạn", ông nói.

Dù vậy, Garber cảnh báo việc chính phủ hủy tài trợ liên bang sẽ khiến nhiều dự án nghiên cứu, với sức tác động lớn và có thể cứu sống nhiều người, bị đẩy vào tương lai bất định.

Tháng trước, Văn phòng Dân quyền của Bộ Giáo dục Mỹ phát cảnh báo cho 60 đại học, trong đó có Harvard, rằng họ có thể mất nguồn tài trợ liên bang nếu không xử lý thỏa đáng các hành vi bài xích Do Thái trong khuôn viên trường.

Quốc hội Mỹ cũng đang điều tra Harvard và hơn 10 trường khác liên quan cáo buộc dung dưỡng thù ghét người Do Thái. Một báo cáo của Ủy ban Giáo dục và Lao động Hạ viện năm ngoái cho thấy nhiều trường không xử lý nghiêm các hành vi kỳ thị Do Thái.

Báo cáo dài hơn 100 trang này cho biết đa số sinh viên bị cáo buộc có hành vi quấy rối hoặc kỳ thị người Do Thái chỉ bị xử lý nhẹ hoặc không có hình thức kỷ luật tương xứng.

Thanh Danh (Theo ABC, Fox, AP)