Tài khoản Fighter Bomber của phi công tiêm kích Nga hôm 16/4 công bố video từ máy bay không người lái trinh sát, cho thấy khoảnh khắc 4 quả bom lượn trang bị Mô-đun Dẫn đường và Cánh nâng Hợp nhất (UMPK) đánh trúng kho đạn của quân đội Ukraine ở thành phố Kherson, tạo ra cột khói lớn và hàng loạt vụ nổ thứ cấp.

"Cả 4 quả bom đều đánh trúng mục tiêu trong khu vực rộng 50 m. Đây là kết quả tuyệt vời với bom UMPK", tài khoản này cho hay.

Cổng thông tin điện tử của Bộ Quốc phòng Ukraine Militarnyi cùng ngày công bố hình ảnh cụm ăng-ten dẫn đường vệ tinh Kometa với 12 phần tử ăng-ten, cho biết thiết bị này đang được trang bị cho máy bay không người lái (UAV) tự sát tầm xa Geran-2 và bom lượn UMPK của Nga.

"Các binh sĩ Ukraine hồi tháng 1 còn thu được một cụm thiết bị Kometa với 16 ăng-ten trên xác UAV Nga", cổng thông tin này cho hay.

Nga dường như bắt đầu triển khai bom UMPK trang bị hệ thống Kometa 12 kênh từ đầu tháng 4. Đây là nỗ lực nhằm đối phó các biện pháp tác chiến điện tử của quân đội Ukraine, được cho là khiến bom UMPK giảm độ chính xác trong giai đoạn trước đó.

Nguyên mẫu đầu tiên của Kometa được công ty VNIIRT Progress ở Moskva phát triển năm 2007 và nặng gần 40 kg. Nhà sản xuất đã liên tục cải tiến thiết kế, tăng cường hiệu năng và cắt giảm khối lượng của nó. Phiên bản Kometa-M ra đời trong giai đoạn 2016-2018, nặng khoảng 0,14 kg và được thiết kế cho các máy bay không người lái (UAV) hạng nhẹ.

Các hệ thống như Kometa sử dụng ăng-ten nhận tín hiệu có kiểm soát (CRPA), còn gọi là ăng-ten định hình chùm sóng, trong đó lắp đặt nhiều phần tử ăng-ten nhỏ có khả năng phát hiện và loại bỏ tín hiệu giả, vốn là một trong những biện pháp chủ đạo để gây nhiễu tín hiệu vệ tinh.

CRPA cho phép thu được tín hiệu công suất thấp từ vệ tinh, ngay cả trong môi trường có nguồn gây nhiễu mạnh. Dù vậy, đối phương vẫn có thể chế áp nó nếu triển khai lượng đài phát bằng hoặc nhiều hơn số ăng-ten trên thiết bị.

Cụm Kometa-M với 8 ăng-ten (trái) và 12 ăng-ten (phải). Ảnh: Militarnyi

Biến thể Kometa ban đầu có 4 phần tử ăng-ten. Giới chuyên gia Ukraine hồi tháng 9/2023 nhận định quân đội nước này cần triển khai đồng thời 4 hệ thống gây nhiễu tại một khu vực để giảm độ chính xác của vũ khí Nga, điều được đánh giá là thách thức lớn khi đó.

Tuy nhiên, Ukraine sau đó triển khai lượng lớn máy gây nhiễu ở những khu vực trọng điểm, khiến bom lượn và UAV Nga giảm độ chính xác. Để đối phó, quân đội Nga chuyển sang dùng cụm Kometa-M trang bị 8 ăng-ten. "Độ chính xác của bom lượn UMPK và UAV dòng Geran-2 lập tức được khôi phục khi Kometa-M xuất hiện", cây bút David Hambling của Forbes nhận xét.

Truyền thông Ukraine hồi đầu tháng 4 thông báo nước này đã phát triển hệ thống tác chiến điện tử mới mang tên "Lima", có khả năng làm gián đoạn kết nối vệ tinh của vũ khí dẫn đường nhờ kết hợp các biện pháp gây nhiễu, tạo giả tín hiệu và can thiệp điện tử.

Nhà sản xuất tuyên bố Lima sử dụng công nghệ chế áp kỹ thuật số thay vì gây nhiễu vô tuyến truyền thống, khiến nó đạt hiệu quả tác chiến cao hơn và đòi hỏi ít bộ phát hơn những tổ hợp cũ.

Đây cũng là thời điểm các hệ thống Kometa với 12-16 kênh ăng-ten bắt đầu xuất hiện trên vũ khí Nga triển khai ở Ukraine.

"Lực lượng Ukraine chắc chắn sẽ nghiên cứu hệ thống Kometa mới. Ngoài bổ sung 4 kênh ăng-ten, chúng còn ứng dụng nhiều công nghệ mới, khiến giới nghiên cứu Ukraine và chuyên gia nước ngoài có thể mất nhiều tháng để tìm cách khắc chế. Đây là giai đoạn mà quân đội Nga cần tận dụng tối đa ưu thế của vũ khí dẫn đường bằng vệ tinh", tài khoản Fighter Bomber cho hay.

Cụm 4 ăng-ten trên thiết bị Kometa nguyên bản của Nga mà Ukraine thu được. Ảnh: BQP Ukraine

Các chuyên gia phương Tây cũng nhận định Nga sẽ không dừng ở con số 12 hay 16 ăng-ten, dù tăng số lượng thiết bị thu tín hiệu sẽ làm hệ thống phức tạp hơn nhiều.

"Lượng dữ liệu và yêu cầu xử lý sẽ tăng lên đối với mỗi ăng-ten được thêm vào. Điều này cũng làm tăng kích thước bo mạch do các ăng-ten phải nằm cách nhau vài cm. Bo mạch với 16 ăng-ten khá lớn, song điều này khó ngăn được nhà sản xuất bổ sung linh kiện nếu bảo đảm được khả năng kháng nhiễu và duy trì độ chính xác cho vũ khí dẫn đường", Hambling nói.

Nguyễn Tiến (Theo Forbes, AFP, AP)