Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết 40 tiêm kích nước này ngày 19/6 thả 100 quả bom vào hàng chục cơ sở quân sự tại Tehran và nhiều địa điểm khác ở Iran. Trong số các mục tiêu bị tấn công lần này có lò phản ứng nước nặng Arak nằm ở phía tây nam Tehran.
"Đây là đòn tấn công nhằm vào cơ sở dự định sản xuất plutonium, ngăn Iran khôi phục lò phản ứng và dùng nó để phát triển vũ khí hạt nhân", IDF cho biết, đồng thời công bố video cho thấy một quả bom rơi thẳng vào công trình hình mái vòm của lò phản ứng Arak.
Truyền thông Iran cho biết chưa có nguy cơ rò rỉ phóng xạ sau khi Israel ném bom lò phản ứng Arak. Theo một phóng viên Iran, cơ sở này đã được sơ tán và đòn tập kích không gây thiệt hại cho khu dân cư quanh lò phản ứng.
Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) sau đó thông báo lò phản ứng Arak bị oanh tạc và cơ sở không chứa vật liệu hạt nhân.
Ảnh vệ tinh được công bố sau vụ tập kích cho thấy lỗ thủng lớn trên mái tòa nhà chứa lò phản ứng, cho thấy quả bom đã rơi chính xác vào giữa mái vòm. Các chuyên gia cho biết các công trình chính của lò phản ứng cũng bị hư hại, trong đó có cơ sở chưng cất.
Lò phản ứng nước nặng Arak, vốn phục vụ nghiên cứu, mới được xây dựng một phần và dự kiến hoạt động vào năm sau. Lò phản ứng hạt nhân nước nặng thường sử dụng nguyên liệu là uranium chưa làm giàu, dùng loại nước có tỷ lệ D2O cao hơn thông thường để làm mát và chất điều hòa.
Chất làm mát nước nặng được giữ ở áp suất nhất định, cho phép nung lên nhiệt độ cao hơn mà không sôi. Khác với lò phản ứng nước nhẹ dùng nước thông thường để làm mát, lò phản ứng nước nặng không cần các tổ hợp làm giàu uranium và có hiệu suất cao hơn khi dùng nhiên liệu tái sử dụng.
Nhiên liệu của lò phản ứng nước nặng có chứa plutonium, phù hợp để chế tạo bom hạt nhân. Tuy nhiên, theo thỏa thuận năm 2015, Iran đồng ý thiết kế và xây dựng lại lò Arak để cơ sở không thể sản xuất plutonium cấp độ vũ khí.
![]() |
Lỗ thủng trên mái vòm lò phản ứng nước nặng Arak sau khi bị Israel ném bom. Ảnh: Maxar |
IDF ngày 19/6 thông báo tấn công một địa điểm tại khu phức hợp Natanz mà họ cho rằng có liên quan đến chương trình hạt nhân Iran. "Cơ sở này chứa các thành phần và thiết bị độc đáo được sử dụng để phát triển vũ khí hạt nhân, cũng là nơi triển khai những dự án cho phép đẩy nhanh chương trình vũ khí hạt nhân của Iran", IDF cho biết.
Tiêm kích Israel cũng tấn công các cơ sở sản xuất nguyên liệu thô, linh kiện dùng để chế tạo tên lửa đạn đạo, các địa điểm sản xuất hệ thống phòng không và đạn tên lửa, trận địa phòng không, kho đạn và radar của Iran, theo IDF.
Xung đột giữa Tel Aviv và Tehran bùng phát từ ngày 13/6 khi Israel không kích phủ đầu Iran bằng chiến dịch "Sư tử Trỗi dậy", khiến nhiều chỉ huy cấp cao và nhà khoa học hạt nhân thiệt mạng. Iran sau đó trả đũa bằng chiến dịch "Lời hứa Đích thực 3". Chiến sự chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, với liên tiếp các trận tập kích qua lại giữa hai nước.
Nguyễn Tiến (Theo AFP, AP, Tasnim, Times of Israel)