Trang tin quân sự Defense Express của Ukraine ngày 4/4 công bố ảnh vệ tinh thương mại chụp "nhà máy đóng tàu Zaliv ở bán đảo Crimea vào mùa xuân 2025", nơi Nga đang chế tạo tàu đổ bộ tấn công Đề án 23900, loại chiến hạm còn được gọi là tàu sân bay trực thăng.

Hình ảnh cho thấy một chiến hạm trong xưởng cạn, với thân tàu đã được hoàn thiện đáng kể so với hồi giữa năm 2024. Trên thân tàu có khe hở chữ nhật lớn, dường như là nơi bố trí thang nâng hạ máy bay và các thiết bị quân sự. Con tàu chưa được lắp sàn cất hạ cánh và chưa có đài chỉ huy.

Chiến hạm Đề án 23900 tại nhà máy đóng tàu Zaliv ở bán đảo Crimea trong ảnh công bố ngày 4/4. Ảnh: Defense Express

Nga khởi đóng chiến hạm đầu tiên thuộc Đề án 23900 tại nhà máy Zaliv vào năm 2020, hai tàu được đặt hàng sẽ mang tên Ivan Rogov và Mitrofan Moskalenko. Mỗi chiến hạm Đề án 23900 có thể mang theo 30 trực thăng vũ trang và 4 máy bay không người lái (UAV) tàng hình S-70 Okhotnik, 900 lính hải quân đánh bộ, 75 thiết giáp và 4 tàu đổ bộ cỡ nhỏ.

Với chiều dài 220 m và lượng giãn nước khoảng 40.000 tấn, Đề án 23900 được đánh giá là thuộc nhóm các tàu đổ bộ tấn công lớn nhất thế giới. Tàu đổ bộ tấn công lớp America của Mỹ, có thể vận hành tiêm kích tàng hình F-35B, có chiều dài khoảng 260 m và lượng giãn nước gần 44.000 tấn khi đầy tải.

Bản vẽ và mô hình chiến hạm Đề án 23900 được công bố cho thấy trực thăng săn ngầm Ka-27/29 và trực thăng tấn công Ka-52 sẽ đóng vai trò chính trong lực lượng trên hạm. Truyền thông Nga hồi năm 2021 cho biết phi đội UAV Okhotnik có thể làm nhiệm vụ tập kích mục tiêu tầm xa hoặc chỉ thị cho tên lửa siêu vượt âm Zircon phóng từ các chiến hạm đồng đội.

Ngoài lực lượng máy bay trên hạm, tàu đổ bộ Đề án 23900 còn được trang bị pháo hải quân A190 cỡ nòng 100 mm, cùng các hệ thống pháo - tên lửa phòng không Kashtan hoặc Pantsir-M để tự vệ.

Nga triển khai Đề án 23900 nhằm thay thế hai tàu đổ bộ lớp Mistral trong thương vụ bất thành với Pháp. Moskva đặt mua hai chiến hạm lớp Mistral năm 2011, song Pháp đơn phương hủy hợp đồng chúng sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea năm 2014. Hai tàu lớp Mistral sau đó được bán cho Ai Cập.

Chiến hạm Đề án 23900 trong ảnh chụp tháng 11/2023 và tháng 11/2024. Ảnh: Maxar

Nhà máy Zaliv từng nhiều lần bị tập kích kể từ khi chiến sự Ukraine bùng phát. Quân đội Ukraine hồi tháng 11/2023 tuyên bố tập kích và làm hư hại nghiêm trọng hộ vệ hạm cỡ nhỏ Askold tại cơ sở này.

Biên tập viên Joseph Trevithick của chuyên trang quân sự Mỹ War Zone nhận định "thật kỳ lạ" khi Ukraine vẫn chưa nhắm mục tiêu vào tàu đổ bộ Đề án 23900 đang chế tạo tại Crimea.

Trevithick nhấn mạnh dự án đóng tàu đổ bộ Đề án 23900 tại nhà máy Zaliv cho thấy giá trị to lớn của các cảng biển và cơ sở trên bán đảo Crimea. Cả 4 tàu sân bay lớp Kiev của Liên Xô, cùng tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov và Varyag, hiện là tàu sân bay Liêu Ninh, đều được chế tạo tại các nhà máy ven Biển Đen.

Chuyên gia Mỹ đánh giá tàu tàu sân bay trực thăng có khả năng tác chiến linh hoạt hơn nhiều chiến hạm cỡ lớn khác, dù chưa biên chế máy bay cánh cố định thông thường. Ngoài phục vụ hoạt động đổ bộ chiếm vùng ven biển, các chiến hạm này có thể đóng vai trò tàu bệnh viện hoặc tàu chỉ huy, cũng như săn ngầm.

Chiến hạm đầu tiên thuộc lớp Đề án 23900 có khả năng được hoàn thành vào năm 2027, chậm hơn hai năm so với kế hoạch ban đầu. Loạt lệnh trừng phạt mà phương Tây nhắm vào Nga được cho là gây ra tác động đáng kể đến ngành đóng tàu của nước này.

Nguyễn Tiến (Theo WarZone, AFP, AP)