Thuốc kháng sinh vẫn bị lạm dụng

Tình trạng dùng quá nhiều thuốc không cần thiết, sử dụng kháng sinh không phù hợp, sai sót khi kê đơn vẫn tồn tại ở các bệnh viện và trong cộng đồng.

PGS.TS Lê Văn Truyền, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết như trên khi đề cập đến thách thức trong sử dụng thuốc ở Việt Nam tại Đại hội Hội Dược sĩ bệnh viện Việt Nam, ngày 10/8.

Theo đó, kết quả nghiên cứu điều trị nhiễm khuẩn gram âm đa kháng tại một bệnh viện tuyến tỉnh - đăng trên tạp chí Y học Việt Nam - cho thấy tỷ lệ phác đồ kháng sinh ban đầu không phù hợp là gần 36%. Phần lớn bệnh nhân được thay đổi phác đồ điều trị ngay sau khi có kết quả kháng sinh đồ (gần 65%) do tình trạng không cải thiện hoặc bệnh diễn biến xấu hơn.

"Dùng quá nhiều thuốc không cần thiết, kê kháng sinh không phù hợp dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh trở nên nghiêm trọng", PGS Truyền nói, thêm rằng kháng kháng sinh được xem là một trong những thách thức về y tế lớn nhất toàn cầu. Trong khi nhiều quốc gia phát triển vẫn sử dụng kháng sinh thế hệ một hiệu quả thì Việt Nam phải dùng tới kháng sinh thế hệ 3, 4.

Tình trạng mua bán thuốc không theo đơn, bệnh nhân tự sử dụng thuốc, lạm dụng kháng sinh đã ghi nhận nhiều năm qua. Điều này có thể dẫn đến tỷ lệ kháng thuốc cao ở nhiều tác nhân gây bệnh, gồm lao, phế cầu, vi khuẩn gram âm và sốt rét.

Nhân viên y tế tại nhà thuốc phát thuốc cho bệnh nhân. Ảnh:Quỳnh Trần

Các cơ sở y tế quá tải, thiếu thiết bị xét nghiệm vi sinh, thiếu nhân viên được đào tạo chính quy về vi sinh và dược lâm sàng... được xem là yếu tố xảy ra kháng kháng sinh tại bệnh viện. Việc lựa chọn kháng sinh khó khăn hơn, tỷ lệ thất bại cao. Nhiều bệnh lý nhiễm khuẩn khó điều trị, tốn kém hơn và kéo dài thời gian điều trị.

"Thực tế này đòi hỏi cần triển khai mạnh mẽ và hiệu quả hơn nữa hoạt động dược bệnh viện và dược lâm sàng ở Việt Nam", Phó giáo sư Truyền nói.

Tại đại hội, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên đề nghị đội ngũ dược sĩ bệnh viện cần tư vấn sử dụng thuốc an toàn, hợp lý và tuân thủ đúng các quy định pháp luật, bảo đảm người bệnh được tiếp cận thuốc hiệu quả, tránh lạm dụng hoặc dùng sai chỉ định. Bên cạnh đó, cần chủ động tham gia vào quá trình điều chỉnh nhân sự, sắp xếp nguồn lực phù hợp với yêu cầu chuyên môn và thực tiễn của từng cơ sở y tế.

Tiến sĩ Cao Hưng Thái, Chủ tịch Hội Dược sĩ bệnh viện Việt Nam nhiệm kỳ 2025-2030, cho biết Hội sẽ tổ chức các hoạt động đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực quản lý, chuyên môn kỹ thuật cho dược sĩ và bệnh viện. Đồng thời xây dựng và ban hành các hướng dẫn chuyên môn, quy trình kỹ thuật dược làm cơ sở cho việc cung ứng và sử dụng thuốc an toàn hợp lý hiệu quả trong các cơ sở y tế. Bên cạnh đó nghiên cứu ứng dụng công nghệ, AI trong quản lý sử dụng thuốc...