Thận chịu trách nhiệm lọc chất thải ra khỏi máu, duy trì huyết áp và tham gia sản xuất các hormone quan trọng. Bệnh thận có thể ảnh hưởng đến khả năng làm sạch máu, lọc chất lỏng thừa ra khỏi máu và mức độ kiểm soát huyết áp của cơ thể. Bệnh cũng làm gián đoạn quá trình sản xuất hồng cầu cũng như chu trình chuyển hóa vitamin D cần thiết cho sức khỏe của xương. Suy thận xảy ra khi cơ quan này suy giảm hoặc mất hoàn toàn chức năng (khoảng 85-90%). Những người mắc suy thận sẽ cần chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận để duy trì sự sống.
Trong khi hầu hết vấn đề về tim, phổi thường có các dấu hiệu cảnh báo như cơn đau tức ngực, khó thở thì bệnh thận, đặc biệt là suy thận, thường diễn tiến âm thầm. Nhiều trường hợp chỉ được phát hiện khi tổn thương thận đã nghiêm trọng.
Dưới đây là 4 lý do khiến suy thận được gọi là "kẻ giết người thầm lặng".
Cơ thể liên tục bù đắp khi thận giảm chức năng
Một trong những mối nguy tiềm ẩn của suy thận là cơ thể có khả năng thích nghi ở giai đoạn sớm của bệnh. Khi thận bắt đầu mất dần chức năng, các cơ quan khác, điển hình là gan sẽ âm thầm đảm nhận chức năng của nó để bù đắp.
Gan đảm nhiệm một số nhiệm vụ như kiểm soát chất thải, điều chỉnh hóa học máu và năng lượng. Khi thận mất chức năng, gan sẽ tiếp quản chức năng lọc một số chất thải, còn cơ thể sẽ điều chỉnh hóa học máu, điều chỉnh năng lượng. Tuy nhiên, đây chỉ là biện pháp tạm thời vì khả năng lọc chất thải của gan không hiệu quả bằng thận. Cơ thể có thể điều chỉnh nhỏ đối với cân bằng điện giải và các hóa chất trong máu khác, song không thể đáp ứng lâu dài vì chức năng thận sẽ suy giảm thêm.
Dấu hiệu bệnh dễ bị nhầm lẫn
Ngứa không rõ nguyên nhân, sưng tấy ở chân hoặc có protein trong nước tiểu đều là những dấu hiệu phổ biến của tình trạng suy giảm chức năng thận. Tuy nhiên những triệu chứng này thường bị bỏ qua do nhầm lẫn với các tình trạng khác. Ví dụ, ngứa da thường được cho là liên quan đến dị ứng, sưng tấy do lượng muối hấp thụ quá nhiều hoặc tuần hoàn kém...
Bên cạnh đó, các triệu chứng như mệt mỏi, buồn nôn hoặc sưng quanh mắt có thể bị bỏ qua vì lầm tưởng do căng thẳng, ngủ không ngon hoặc ăn quá no.
Không phải mọi tổn thương thận đều bắt đầu từ bệnh thận
Không phải mọi trường hợp suy thận đều bắt đầu từ thận. Nó còn xảy ra ở người huyết áp cao, tiểu đường không được kiểm soát hoặc sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen trong thời gian dài. Bệnh thận do tiểu đường (còn gọi là tổn thương thận do tiểu đường), là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh thận mạn tính (CKD) trên toàn cầu. Tuy nhiên, CKD thường phát triển chậm và âm thầm trong nhiều năm, không có triệu chứng cho đến khi gây ra tổn thương đáng kể.
Kiểm tra chức năng thận thường bị bỏ qua
Nhiều người khi kiểm tra sức khỏe định kỳ thường tập trung vào chỉ số cholesterol, lượng đường trong máu, huyết áp và chức năng gan. Trong khi đó, các xét nghiệm chức năng thận thường quy như creatinin huyết thanh hoặc tỷ lệ lọc cầu thận (GFR), hay bị bỏ qua, trừ khi một người đã được chẩn đoán mắc bệnh. Điều này gây khó khăn trong việc phát hiện cũng như điều trị sớm.
Để phòng suy thận, mỗi người nên uống đủ nước mỗi ngày (1,8-2 lít nước), theo dõi huyết áp và lượng đường trong máu thường xuyên. Tránh tự ý dùng các loại thuốc không kê đơn, đặc biệt là NSAID như ibuprofen hoặc diclofenac. Những người tiểu đường, huyết áp cao hoặc thường xuyên sử dụng thuốc giảm đau nên xét nghiệm nước tiểu và máu thường xuyên. Khi xuất hiện tình trạng mệt mỏi không rõ nguyên nhân, sưng tấy hoặc thay đổi trong thói quen đi tiểu... cần đi khám chuyên khoa sớm.
Bảo Bảo (Theo Medical News Today, Times of India)
