Mùa hè, trẻ đi bơi ở ao hồ, sông, suối, hồ bơi... dễ có nguy cơ đuối nước. Tình trạng này xảy ra khi nước đi vào đường hô hấp và phổi khiến không thể trao đổi khí, dẫn đến thiếu oxy nuôi dưỡng tế bào. BS.CKI Phan Tuấn Trọng, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, hướng dẫn cách xử trí khi gặp trẻ đuối nước và sơ cứu như sau:

Khi thấy trẻ đang có dấu hiệu chìm xuống, hãy cố gắng đưa bé vào bờ bằng dây, cây sào dài, bè, phao... Nếu trẻ lớn vẫn còn vùng vẫy có thể ném một đầu dây hoặc gậy để kéo vào. Trường hợp trẻ nhỏ hoặc đã bất tỉnh, hãy để người biết bơi kéo vào bờ ở tư thế mặt, cổ hướng lên trên. Nếu không biết bơi hãy nhanh chóng gọi người hỗ trợ càng sớm càng tốt.

Cần tiếp cận trẻ đuối nước từ phía sau hoặc túm lấy tóc hoặc cổ áo kéo nạn nhân về phía sau, để mặt và cổ hướng lên trên. Khi trẻ vào bờ, hãy cho nằm ngửa ở nơi khô ráo, bằng phẳng, đánh giá tình trạng, tiến hành hồi sức tim phổi, cùng lúc đó gọi cấp cứu để được hỗ trợ.

Một số bé bị đuối nước, người nhà sau khi hồi sức tim phổi, nghĩ có nước trong bụng nên dốc ngược lên chạy xung quanh, vô tình làm tình trạng ngừng tim kéo dài hơn gây tổn thương não. Khi trẻ đến cấp cứu đã trong tình trạng phù phổi cấp, phải đặt nội khí quản, thở máy, kiểm soát thân nhiệt theo đích. Bệnh nhi hôn mê sâu nhiều ngày mới cai máy thở, thoát khỏi nguy hiểm. Theo bác sĩ Trọng, sốc ngược khiến bệnh nhân bị cấp cứu chậm trễ do thời gian não thiếu oxy kéo dài, đồng thời nuốt phải các chất dịch vừa nôn ói ra ngoài. Dưới đây là cách sơ cứu đúng cho trẻ.

Đánh giá tình trạng: Lay gọi trẻ, nếu còn tỉnh trẻ có thể nhấp nháy mắt, cử động tay chân, nôn ói. Nếu không phản ứng tức là đã hôn mê.

Sơ cứu với trẻ còn tỉnh: Đặt một tay cao ngang vai, tay còn lại vòng qua và để trên má, chân đối diện cao lên gác sang chân còn lại. Cho bé nằm nghiêng để tránh hít phải dịch nôn ra, sau đó quan sát xem có đang thở tốt hay không.

Sơ cứu với trẻ hôn mê: Dùng tay để kiểm tra mạch cảnh (vị trí nằm giữa đường hõm cổ, qua phải 2 cm), dùng hai ngón tay đặt nhẹ vào mạch cảnh và trong 10 giây. Nếu thấy không có mạch đập tức là đã ngưng tim, cần tiến hành hồi sức tim phổi theo các bước:

Bước 1: Quỳ gối cạnh vùng ngực của nạn nhân.

Bước 2: Xác định vị trí ép tim là giữa ngực.

Bước 3: Dùng khăn sạch lau dịch nôn ói ở miệng và mũi trẻ, lấy dị vật nếu có.

Bước 4: Đặt hai bàn tay đan vào nhau đối với trẻ lớn, một bàn tay đối với trẻ dưới 8 tuổi, đặt ở giữa ngực (đường nối hai nhũ hoa), cánh tay thẳng với thân người và ép liên tục 30 cái với tần số 100-120 lần/phút. Nếu trẻ lớn, hãy ấn sâu xuống 5-6 cm, trẻ em 1-8 tuổi ấn sâu 3-4 cm và 1-2 cm với trẻ dưới 12 tháng tuổi.

Bước 5: Sau 30 cái ép tim, tiếp tục hô hấp nhân tạo bằng cách dùng tay một tay để trẻ ngửa đầu và nâng cằm, dùng hai ngón tay kẹp mũi trẻ và đưa miệng áp kín miệng nạn nhân, thổi hai hơi thật mạnh trong khoảng hai giây.

Bước 6: Thực hiện ép tim 30 lần, thổi ngạt mạnh hai lần trong khoảng hai giây cho đến khi nạn nhân có nhịp tim hoặc đội cứu hộ đến.

Bác sĩ Trọng hướng dẫn cách hồi sức tim phổi bằng một tay cho trẻ bị đuối nước. Ảnh minh họa: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.

Bác sĩ Trọng khuyến cáo khi hồi sức tim phổi cần tránh ép vào bụng trẻ gây nôn dịch trong dạ dày, tăng nguy cơ hít sặc vào phổi và tổn thương nội tạng của trẻ.

Để phòng ngừa trẻ đuối nước, phụ huynh nên cho bé học bơi. Trẻ đi bơi cần có người giám sát, mặc áo phao. Không bơi ra ngoài mực nước nguy hiểm có biển cảnh báo. Trẻ đi thuyền, bè, phà... cần thực hiện đúng quy định về an toàn giao thông. Nếu nhà gần vùng nước hoặc đi du lịch đến các địa điểm này phụ huynh giám sát trẻ nhỏ, ngay cả ở vùng nước nông.

Đình Lâm