Trả lời:

Bệnh Chikungunya (Chikv) do virus Chikungunya gây ra, lây từ người sang người qua vết đốt của muỗi vằn cái, chủ yếu là muỗi aedes aegypti và Aedes albopictus. Đây cũng là loài côn trùng trung gian làm lây bệnh sốt xuất huyết, Zika và sốt vàng da.

Bệnh Chikv được xác định tại hơn 110 quốc gia trên thế giới. Gần đây nhất, sự bùng phát ở thành phố Phật Sơn, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc với hơn 7.000 ca nhiễm, khiến chính quyền địa phương yêu cầu người dân phải để lại thông tin cá nhân khi mua thuốc hạ sốt, đau khớp. Tại Việt Nam, bệnh Chikv đã được phát hiện từ năm 1975, song chưa ghi nhận vụ dịch nào.

Thời gian ủ bệnh Chikv khoảng 2-12 ngày (thường là 4-8 ngày), từ khi bị muỗi nhiễm virus đốt. Người bệnh mắc Chikv có triệu chứng điển hình là sốt đột ngột kèm theo sưng và đau khớp dữ dội, đau đầu, đau cơ, buồn nôn, mệt mỏi và phát ban. Các triệu chứng này có thể nhầm lẫn với sốt xuất huyết và Zika.

Phun thuốc diệt côn trùng để diệt muỗi tại một ngôi làng ở thành phố Phật Sơn, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, ngày 25 tháng 7 năm 2025. Ảnh: Tân Hoa xã

Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh Chikv có nguy cơ dẫn đến biến chứng về mắt, tim, thần kinh, suy đa tạng và tử vong. Các nhóm nguy cơ cao mắc bệnh và biến chứng gồm trẻ sơ sinh, người cao tuổi, người có bệnh nền. Nhiều người bị di chứng đau khớp kéo dài sau khi khỏi bệnh.

Đến nay, bệnh vẫn chưa có thuốc đặc hiệu, chủ yếu điều trị các triệu chứng. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện đã có hai loại vaccine ngừa Chikv được phê duyệt tại một số quốc gia, song, những vaccine này chưa được sử dụng rộng rãi và chưa có tại Việt Nam.

Do vậy, để phòng bệnh Chikv, bạn nên diệt muỗi, lăng quăng và phòng muỗi đốt như với bệnh sốt xuất huyết gồm: vệ sinh nhà cửa thông thoáng; đổ bỏ nước thừa đọng trong chai, lọ, lốp xe quanh nhà; mặc quần áo dài, ngủ màn kể cả ban ngày, bôi kem đuổi muỗi. Đồng thời, bạn có thể tiêm vaccine phòng ngừa sốt xuất huyết do nước ta đang vào mùa cao điểm của bệnh.

Vaccine sốt xuất huyết chỉ định cho người 4 tuổi trở lên, phác đồ hai mũi cách nhau ba tháng. Phụ nữ cần hoàn thành lịch tiêm trước khi mang thai tốt nhất ba tháng, tối thiểu một tháng. Mũi tiêm giúp ngăn nguy cơ mắc bệnh hơn 80% và ngăn ngừa nguy cơ nhập viện hơn 90%.

Ngoài ra, bạn có thể tiêm vaccine sốt vàng da khuyến cáo tiêm người thường xuyên đi lại hoặc có ý định đi du lịch ở các vùng có dịch như một số vùng ở châu Phi cận Sahara, Nam Mỹ, Trung Mỹ... Mọi người nên tiêm ngừa trước khi đi ít nhất 10 ngày, lịch tiêm gồm một mũi cho người từ 9 tháng tuổi và người lớn.

Bác sĩ Nguyễn Như Điền

Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC

Độc giả đặt câu hỏi tư vấn vaccine để bác sĩ trả lời tại đây.