Gout là bệnh viêm khớp do vi tinh thể, đặc trưng bởi các đợt viêm khớp cấp tái phát. Bệnh xảy ra khi tinh thể muối urat natri lắng đọng trong mô, gây ra bởi nồng độ acid uric cao trong máu. Đây là hậu quả của rối loạn chuyển hóa nhân purin.

Gout không chỉ gây đau đớn khi viêm khớp cấp tính mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nghiêm trọng như suy thận, tăng huyết áp, bệnh tim mạch và đột quỵ. Theo bác sĩ dinh dưỡng Trần Thị Hiền, Bệnh viện Bạch Mai, một chế độ ăn uống khoa học sẽ giúp kiểm soát và phòng ngừa các đợt tái phát.

Mục tiêu dinh dưỡng cho bệnh nhân là giảm nồng độ acid uric trong máu, duy trì cân nặng hợp lý, kiểm soát các bệnh đi kèm và rối loạn lipid máu, ngăn ngừa biến chứng như suy thận, tăng huyết áp, đột quỵ, và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Người bệnh gout nên tăng cường rau xanh. Ảnh: Morning.co.uk.

Nguyên tắc dinh dưỡng cơ bản cho người bệnh bao gồm việc cung cấp đủ năng lượng 25-35kcal/kg cân nặng mỗi ngày, tùy theo mức độ hoạt động và tình trạng sức khỏe. Chất đạm (Protein) cần duy trì ở mức 1g/kg cân nặng/ngày, với ưu tiên nguồn ít purin như trứng, sữa, đậu phụ. Chất béo (Lipid) nên chiếm 20-25% tổng năng lượng, giữ cholesterol dưới 300mg/ngày. Nên tăng cường rau xanh, trái cây tươi và chất xơ để kiểm soát cân nặng và hỗ trợ thải trừ acid uric.

Người bệnh cần đặc biệt chú ý về hàm lượng purin trong thực phẩm. Nên thường xuyên sử dụng thực phẩm có hàm lượng purin thấp, hạn chế thực phẩm có hàm lượng purin trung bình, tránh hoàn toàn thực phẩm có hàm lượng purin cao.

Khi chế biến thức ăn, nên hạn chế các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt chó, thịt trâu. Thịt và cá nên luộc và bỏ nước luộc; nếu muốn xào rán, hãy luộc qua trước. Tuyệt đối không dùng nước ninh xương hoặc nước luộc thịt.

Về chế độ uống nước và ăn trái cây, người bệnh nên uống 2-2,5 lít nước mỗi ngày, điều chỉnh theo mức hoạt động và thời tiết. Cần tránh ăn quá nhiều trái cây ngọt vì đường làm tăng tái hấp thu acid uric ở ống thận.

Người bệnh phải kiêng hoàn toàn rượu, bia hơi, vang trắng, sâm banh, bia nâu. Rượu bia gây hại vì tăng dị hóa các nucleotid có nhân purin, tăng sản xuất acid uric, gây mất nước và tăng acid lactic máu, hạn chế thải trừ urat qua nước tiểu, và tạo điều kiện giữ lại purin cùng tăng quá trình tinh thể hóa urat. Với rượu vang đỏ, chỉ dùng rất hạn chế, dưới 100ml/ngày (tương đương 5-10g cồn), không uống trong đợt bệnh cấp và không uống liên tục.

Bác sĩ Hiền nhấn mạnh dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong điều trị và phòng ngừa biến chứng của bệnh gout. Chế độ ăn hợp lý kết hợp với lối sống lành mạnh và tuân thủ phác đồ điều trị sẽ giúp kiểm soát nồng độ acid uric, hạn chế các đợt tái phát, đồng thời cải thiện sức khỏe tổng thể và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Lê Nga