Viêm phế quản là tình trạng viêm nhiễm lớp niêm mạc của ống phế quản - đường dẫn khí từ khí quản vào phổi. Bệnh có thể do virus, vi khuẩn hoặc các yếu tố kích thích như khói bụi, khí lạnh gây ra. Ban đầu trẻ chỉ ho nhẹ, khò khè, nhưng khi viêm lan rộng, đường thở bị tắc nghẽn do đờm và niêm mạc phù nề dẫn đến thở rít, sốt cao.

ThS.BS Nguyễn Thị Ngọc Nga, khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết nếu viêm phế quản không được điều trị dứt điểm, bệnh có thể tiến triển thành viêm phổi, hen phế quản, giãn phế quản hoặc suy hô hấp. Trong những trường hợp nặng, trẻ có thể phải nhập viện, thở oxy hoặc cần hỗ trợ hô hấp chuyên sâu. Dưới đây là một số nguyên nhân khiến trẻ thường tái phát viêm phế quản nhiều lần, phụ huynh cần lưu ý để chủ động phòng tránh.

Đường hô hấp nhạy cảm, dễ bị tổn thương

Đường thở của trẻ nhỏ có cấu trúc ngắn, hẹp nên tác nhân gây bệnh dễ xâm nhập. Khi viêm phế quản xảy ra, lớp niêm mạc sưng phù và tiết nhiều đờm, làm tăng nguy cơ tắc nghẽn đường thở. Dù đã được điều trị khỏi song đường thở chưa hồi phục hoàn toàn, trẻ vẫn có nguy cơ tái nhiễm do thời tiết lạnh, khói bụi, virus...

Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện

Trong những năm đầu đời, hệ miễn dịch của trẻ chưa phát triển hoàn chỉnh. Khả năng nhận diện virus, vi khuẩn, đáp ứng miễn dịch của cơ thể trẻ nhỏ với tác nhân gây bệnh còn yếu nên trẻ dễ nhiễm virus, vi khuẩn đường hô hấp như virus cúm, virus hợp bào hô hấp (RSV), vi khuẩn phế cầu, Hib... Sau khi vừa khỏi bệnh, hệ miễn dịch của nhiều trẻ chưa kịp hồi phục có thể bị lây nhiễm thêm virus, vi khuẩn khác, dễ đến tái phát.

Điều dưỡng hỗ trợ bệnh nhi thực hiện khí dung, hỗ trợ hô hấp khi mắc viêm phế quản. Ảnh: Bệnh viện Tâm Anh

Điều trị bệnh chưa triệt để dễ dẫn đến viêm mạn tính

Nhiều phụ huynh khi nhận thấy các triệu chứng như ho, sốt, chảy mũi giảm là tự ý ngưng thuốc sớm và không tái khám đúng lịch khiến ổ viêm chưa được xử lý triệt để. Bác sĩ Nga lưu ý sử dụng kháng sinh không đúng chỉ định cũng góp phần làm tăng nguy cơ kháng thuốc, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch.

Môi trường sống chứa nhiều yếu tố kích thích đường hô hấp

Các yếu tố như khói thuốc lá, bụi mịn, nấm mốc, lông vật nuôi... thường hiện diện trong môi trường sống, tác động tiêu cực đến hệ hô hấp của trẻ. Không gian sống bí bách, độ ẩm cao, ít thông gió là điều kiện thuận lợi để virus phát triển, kéo dài quá trình viêm.

Để giảm nguy cơ viêm phế quản tái phát, bác sĩ Nga khuyến cáo cha mẹ giữ ấm cho trẻ khi thay đổi thời tiết, nhất là vùng cổ, ngực, tay chân, hạn chế để trẻ tiếp xúc với người bệnh. Gia đình giữ nhà cửa sạch, thoáng mát, tránh khói thuốc và bụi bẩn, không nên nuôi thú cưng trong phòng trẻ nhỏ. Chế độ dinh dưỡng đầy đủ, bổ sung vitamin C và D, thực phẩm giàu chất xơ giúp tăng cường đề kháng cho các bé.

Trẻ nên bú mẹ hoàn toàn 6 tháng đầu đời, tiếp tục bú đến 2 tuổi nếu có thể. Các chuyên gia khuyến cáo nên tiêm đầy đủ vaccine cho trẻ như cúm mùa, phế cầu, ho gà... để giảm nguy cơ bệnh nặng và tái phát. Nếu trẻ ho kéo dài, khò khè tái diễn, phụ huynh đưa con đi khám để được chẩn đoán, điều trị sớm, tránh tiến triển thành viêm phế quản mạn tính hoặc hen phế quản.

Khuê Lâm