Trả lời:

Tuyến yên nằm ở đáy não (phía sau mũi) có vai trò điều hòa quá trình sản xuất hormone từ các tuyến khác như tuyến thượng thận, tuyến giáp. Tuyến yên sản xuất các loại hormone như hormone tăng trưởng, kích thích vỏ thượng thận, tuyến giáp và hormone prolactin có tác dụng tăng tiết sữa.

U tuyến yên là khối u lành tính (không phải ung thư), không lan sang các cơ quan khác của cơ thể. Khi tăng kích thước, khối u này gây áp lực lên các cấu trúc gần đó, dẫn đến giảm thị lực, thiếu hụt hormone hoặc tăng tiết hormone. U chèn ép giao thoa thị giác (nơi hai thần kinh thị giác giao nhau) dẫn đến khiếm khuyết về trường thị giác như mất thị lực ngoại vi (mất thị lực khi nhìn nghiêng) hoặc sụp mi, liệt cơ mắt và một số thần kinh mặt.

Nếu khối u tuyến yên làm mô bị tổn thương có thể dẫn đến một hoặc nhiều vấn đề thiếu hụt hormone tuyến yên. Lúc này, hoạt động của tuyến yên kém đi dẫn đến suy tuyến yên. Sự thiếu hụt hormone tuyến yên có thể gây ra những triệu chứng khác nhau như suy sinh dục, suy giáp, suy tuyến thượng thận...

Một số trường hợp u tuyến yên có thể gây tăng tiết hormone dẫn đến các tình trạng như tăng prolactin máu với triệu chứng vô sinh, tiết dịch sữa từ nhũ hoa khi không mang thai, bệnh to đầu chi, hội chứng cushing, cường giáp... Đau đầu là triệu chứng u tuyến yên thường gặp. Nguyên nhân có thể là do khối u gây áp lực lên các mô não lân cận. Tuy nhiên, đau đầu cũng là triệu chứng phổ biến của nhiều bệnh lý khác, bạn nên đi khám để bác sĩ kiểm tra, xác định nguyên nhân chính xác.

Bác sĩ Hương khám tuyến giáp cho một người bệnh. Ảnh minh họa: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Hiện, nguyên nhân chính xác gây u tuyến yên chưa được xác định, tuy nhiên một số u tuyến yên có liên quan đến những thay đổi ngẫu nhiên hoặc đột biến trong gene, đồng thời cũng liên quan đến một số bệnh lý di truyền nhất định. Triệu chứng u tuyến yên không đặc trưng, tương tự biểu hiện của các căn bệnh khác. Ngoài ra, u có tốc độ phát triển rất chậm nên thường được phát hiện muộn.

Để nhận biết, chẩn đoán khối u ở tuyến yên, bác sĩ có thể sẽ trao đổi về tiền sử bệnh lý của gia đình và cá nhân, chỉ định khám sức khỏe. Bên cạnh đó, người bệnh có thể cần làm một số hình thức xét nghiệm để phát hiện ra khối u tuyến yên, ví dụ như xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, chụp cộng hưởng từ, chụp CT, kiểm tra thị lực. Tùy từng trường hợp, người bệnh có thể được phẫu thuật để cắt bỏ khối u, liệu pháp bức xạ bên ngoài, phẫu thuật phóng xạ hoặc sử dụng thuốc.

Hạn chế nguy cơ mắc bệnh u tuyến yên bằng cách áp dụng chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất, nhiều rau củ quả, hạn chế dùng thuốc lá, bia, rượu, chất kích thích, ngủ đủ giấc, luyện tập thể dục đều đặn, tránh stress. Khám sức khỏe thần kinh định kỳ cũng góp phần phòng ngừa u tuyến yên.

BS.CKII Nguyễn Thị Tuyết Hương

Đơn vị Nội tiết - Đái tháo đường

Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7