Theo ThS.BS Nguyễn Quang Huy, Khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, suy thận thường gặp ở người lớn tuổi, song cũng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhất là người mắc bệnh lý như tiểu đường, huyết áp cao hoặc tiền sử gia đình bị suy thận. Suy thận có xu hướng trẻ hóa có thể xuất phát từ những thói quen hàng ngày trong cuộc sống hiện đại.

Ăn uống không lành mạnh

Ăn đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối khiến cơ thể dư thừa muối, thận phải làm việc cật lực để đào thải, lâu dần gây quá tải và tổn thương cấu trúc. Dùng nhiều đồ uống có đường như nước ngọt, trà sữa gây béo phì, tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2 - một trong hai nguyên nhân hàng đầu dẫn đến suy thận mạn. Rượu bia cũng gây áp lực lớn lên thận khi chuyển hóa, làm tổn thương trực tiếp tế bào thận.

Các loại thực phẩm giả, thực phẩm chứa chất bảo quản không được cấp phép sử dụng cũng có thể chứa thành phần kim loại nặng như chì, cadmium gây bệnh lý như viêm ống kẽ thận, dẫn đến teo và xơ hóa ống thận, lâu dài tiến triển suy thận, theo bác sĩ Huy.

Tiêu thụ nhiều thực phẩm có đường như nước ngọt, trà sữa ảnh hưởng đến chức năng thận. Ảnh: Hà Thanh

Uống ít nước, nhịn tiểu

Uống ít nước khiến nước tiểu đặc, tăng nguy cơ hình thành sỏi thận và tích tụ độc tố trong cơ thể. Nhịn tiểu tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển mạnh, khiến nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát, lâu dần có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng lọc của thận, suy thận.

Bác sĩ Huy khuyên người trưởng thành nên uống 2-2,5 lít nước lọc mỗi ngày, hạn chế đồ uống có đường, không dùng rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích khác. Thuốc lá và các chất kích thích gây xơ vữa động mạch, co mạch máu, làm giảm lưu lượng máu đến thận, tăng nguy cơ tăng huyết áp và protein niệu.

Dùng thuốc không theo chỉ định của bác sĩ

Nhiều người thường dùng thuốc giảm đau, kháng sinh mỗi khi đau đầu, đau cơ, cảm cúm... Bác sĩ Huy lưu ý đây là nhóm thuốc có thể gây độc cho thận nếu dùng không đúng liều, kéo dài hoặc lạm dụng. Tự ý dùng thực phẩm chức năng hoặc thuốc đông y không rõ nguồn gốc cũng có thể khiến cơ thể nạp phải các chất độc hại mà không biết.

Ít vận động

Ít tập thể dục có thể gây béo phì, tiểu đường type 2, cao huyết áp. Đây là các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh thận. Duy trì vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần rất tốt cho sức khỏe.

Thức khuya

Thức khuya, thiếu ngủ và căng thẳng kéo dài cũng gây rối loạn nhịp sinh học của cơ thể, ảnh hưởng đến chu kỳ hoạt động và tự phục hồi của thận, đồng thời tăng huyết áp và tăng hormone hại thận.

Theo bác sĩ Huy, thận suy giảm chức năng làm thay đổi thói quen tiểu tiện như tiểu đêm nhiều hơn, lượng ít, nước tiểu có bọt nhiều, màu lạ. Người bệnh xuất hiện phù nề, sưng ở mặt, bàn tay, bàn chân, đặc biệt rõ vào buổi sáng hoặc cuối ngày do thận mất khả năng thải muối và nước. Chán ăn, buồn nôn, sụt cân không rõ nguyên nhân, da khô, ngứa, sạm màu, đặc biệt là tăng huyết áp bất thường cũng là dấu hiệu cảnh báo. Cảm giác mệt mỏi, uể oải kéo dài, ngủ nhiều hơn bình thường gặp ở người bị tổn thương, suy giảm chức năng thận.

Ở người trẻ, những dấu hiệu này dễ bị nhầm lẫn với áp lực công việc, học tập hoặc lối sống thiếu khoa học, gây chậm trễ khám và phát hiện bệnh. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, người bị suy thận mạn có thể phải chạy thận nhân tạo theo chu kỳ hoặc ghép thận. Suy thận còn kéo biến chứng nguy hiểm ở các cơ quan khác như tim mạch, xương khớp và thiếu máu mạn tính.

Song song thay đổi lối sống, bác sĩ Huy khuyến cáo mọi người khám sức khỏe định kỳ hàng năm để phát hiện sớm bất thường ở thận, ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng.

Anh Kiệt