"Trên máy bay có ai là bác sĩ không, chúng tôi cần hỗ trợ y tế", BS.CK2 Nguyễn Văn Tiến, Trưởng Khoa Ngoại 2, Bệnh viện Ung bướu TP HCM, nhớ lại lời của tiếp viên hàng không thông báo liên tiếp trên loa của chuyến bay hôm 26/6.

Khi ấy, bác sĩ Tiến cùng đồng nghiệp chung khoa là bác sĩ Phạm Ngọc Trung đang trên chuyến bay đi Hà Nội dự hội thảo về phẫu thuật ung thư phụ khoa. Hai người đứng dậy rời ghế đi về phía sau theo sự hướng dẫn của tiếp viên, nơi có bé gái khoảng 12-13 tuổi đang nằm trong vòng tay người chị. Bé co giật nhẹ, môi tím, tay chân lạnh ngắt, mồ hôi ướt đẫm, ánh mắt lờ đờ, như sắp lịm đi vì khó thở.

Bác sĩ hỏi vài câu kiểm tra dấu hiệu sinh tồn, bé trả lời dồn dập "con không thở được, như ai bóp cổ và đau quá". Người chị cho biết bé không có ăn uống gì bị sặc nghẹn. Vừa nhờ tiếp viên lấy dụng cụ đo mạch huyết áp, hai bác sĩ vừa trấn an bé, bắt mạch tay.

"Nhìn 10 ngón tay của hai bàn tay với biểu hiện 'bàn tay đỡ đẻ', tôi phán đoán ngay đây hạ canxi máu, bác sĩ Tiến nói.

"Bàn tay đỡ đẻ" là sự co cứng cơ khiến các ngón tay co thắt, không thể duỗi thẳng, còn gọi cơn tetany, xảy ra khi nồng độ canxi trong máu xuống thấp. Tetany có thể bao gồm co thắt cơ nhẹ đến những ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ hô hấp và cơ tim. Hạ canxi máu làm tăng tính dễ bị kích thích của thần kinh cơ, kết quả là các tế bào trở nên không ổn định và kích hoạt các điện thế hoạt động tự phát, kích hoạt sự co cơ không chủ ý.

Bác sĩ xác định nếu không xử trí kịp thời, bé có thể nguy hiểm tính mạng, nhưng đây không phải phòng cấp cứu, không có máy monitor, không có thuốc đặc hiệu. Nếu ở tại bệnh viện, chỉ cần tiêm một ống thuốc có canxi, tình trạng có thể được cải thiện.

"Tôi vội la lên có ai có thuốc canxi sủi bọt không, loại hay uống khi chơi thể thao, viên sủi bọt màu vàng", bác sĩ nhớ lại. May mắn một hành khách mang theo type thuốc viên sủi bọt, bên ngoài đề chữ canxi. Vừa cho bé uống ly nước chứa viên thuốc, giữ ấm, bác sĩ vừa đo mạch huyết áp và nghe tim phổi để loại trừ bệnh hen phế quản. Vài phút trôi qua, bé dần hồng trở lại, hơi thở ổn định hơn, nhìn và nắm chặt tay bác sĩ.

Hình ảnh "bàn tay đỡ đẻ" do co thắt cơ của bé gái trên chuyến bay. Ảnh: Bác sĩ cung cấp

Tiếp viên trưởng chuyến bay mời hai bác sĩ và bé gái đến hạng ghế thương gia để tiện theo dõi sức khỏe cháu trong quãng thời gian còn lại của chuyến bay. Máy bay được ưu tiên đáp trước khi vừa hạ cánh. Cửa máy bay mở ra, đội ngũ bác sĩ sân bay có mặt sẵn để tiếp nhận cháu bé, đưa lên băng ca chuyển đi. Lúc này, hai bác sĩ mới thở phào như tháo bỏ gánh nặng nghìn cân trên người, bởi em bé đã được cứu sống.

"Một cảm giác và một trải nghiệm ngoài đời chưa bao giờ có được, tôi như sống lại cảm giác đầu tiên khiến mình chọn nghề này, giữ lại sự sống, chỉ bằng trái tim và hai bàn tay", bác sĩ nói.

Lê Phương