Mô hình có tên DAMO GRAPE, do Bệnh viện Ung thư Chiết Giang hợp tác Học viện DAMO thuộc Tập đoàn Alibaba phát triển. Công nghệ đã được thử nghiệm trên hơn 70.000 bệnh nhân, cho kết quả khả quan. Nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Nature Medicine ngày 25/6.

"Đây là một phát hiện thú vị, vì công cụ này có thể giúp xác định nhiều bệnh nhân mắc ung thư dạ dày giai đoạn đầu hơn trong tương lai", một nhà phê bình tạp chí nhận định.

Ung thư dạ dày gây ra khoảng 260.000 ca tử vong mỗi năm tại Trung Quốc. Phát hiện sớm có thể giúp tăng tỷ lệ sống sau 5 năm từ dưới 30% lên hơn 90%, nhưng vẫn còn nhiều rào cản như tâm lý ngại nội soi và sự chênh lệch chất lượng sàng lọc giữa các bệnh viện, theo ông Cheng Xiangdong, Giám đốc Bệnh viện Ung thư Chiết Giang.

Theo bà Zhang Ling, chuyên gia thuật toán cao cấp tại Học viện DAMO, cũng là tác giả của nghiên cứu, ảnh CT không cản quang vốn được sử dụng phổ biến trong kiểm tra ngoại trú vì tiết kiệm chi phí và không xâm lấn. Tuy nhiên, phương pháp này trước đây bị đánh giá là không phù hợp để chẩn đoán các cơ quan rỗng như dạ dày.

Nhóm nghiên cứu đã phá vỡ định kiến bằng cách xây dựng cơ sở dữ liệu hình ảnh dạ dày không cản quang lớn nhất thế giới, đồng thời khắc phục các trở ngại như hình dạng biến đổi của dạ dày, sự can thiệp của thức ăn và đặc điểm ung thư giai đoạn sớm chỉ giới hạn ở lớp niêm mạc.

Kết quả cho thấy mô hình DAMO GRAPE đạt độ nhạy 85,1% và độ đặc hiệu 96,8%, cao hơn lần lượt 21,8% và 14% so với bác sĩ X-quang.

"Đây là lần đầu tiên CT không cản quang có thể phát hiện ung thư dạ dày giai đoạn sớm", Zhang nói.

Một người đàn ông làm việc tại xưởng máy CT tại Neusoft Medical ở Thẩm Dương, Trung Quốc, tháng 5/2024. Ảnh: Xinhua

Tại hai bệnh viện khu vực, mô hình phát hiện ung thư ở 17,7% và 24,5% trong số các bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao, bao gồm nhiều trường hợp không có triệu chứng.

Tiến sĩ Hu Can, bác sĩ phẫu thuật tại Bệnh viện Ung thư Chiết Giang và là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết mô hình này có thể lấp khoảng trống trong việc phát hiện sớm ung thư dạ dày bằng hình ảnh học. Nhóm cũng kiểm tra lại ảnh CT cũ của 11 bệnh nhân sau khi được chẩn đoán mắc bệnh, và thấy rằng AI có thể phát hiện bất thường từ 2 đến 10 tháng trước đó.

Một trường hợp điển hình là bệnh nhân nữ 45 tuổi được chẩn đoán ung thư dạ dày giai đoạn cuối, nhưng AI đã phát hiện dấu hiệu ung thư trong ảnh CT chụp sáu tháng trước đó vì một lý do khác.

"Nếu công cụ này có sẵn sớm hơn, bệnh nhân đã có thể được điều trị sớm hơn nhiều", Hu cho biết.

Hiện mô hình DAMO GRAPE được triển khai tại các khu vực có tỷ lệ ung thư dạ dày cao ở Trung Quốc, với kế hoạch mở rộng ra nhiều địa phương khác cũng như quốc tế.

Thục Linh (Theo Xinghua)