Theo khảo sát tại Lục Ngạn (Bắc Giang) - vùng trồng vải lớn nhất cả nước - giá thu mua tại vườn dao động 8.000-20.000 đồng mỗi kg, tùy loại. Một số lô có mã vùng trồng, bao bì đẹp được thương lái mua cao hơn, ở mức 25.000-30.000 đồng một kg. Tuy nhiên, mức này vẫn thấp hơn nhiều so với đầu vụ, khi giá từng đạt 35.000-40.000 đồng.

Ông Lực, một hộ trồng lâu năm ở Lục Ngạn, cho biết năm nay vườn vải của gia đình được mùa, trái đẹp nhưng giá giảm một phần ba so với năm ngoái, còn khoảng 10.000 đồng một kg. Với gần một ha vải đang vào vụ thu hoạch, ông Lực ước tính nếu giá không nhích lên, gia đình chỉ hòa vốn, thậm chí lỗ.

Theo tính toán của nhiều nhà vườn, chi phí sản xuất một kg vải thiều hiện dao động 8.000-12.000 đồng, gồm phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, nhân công và bao bì. Với giá bán dưới 10.000 đồng như hiện tại, nhiều hộ gần như không có lãi, thậm chí âm vốn nếu không tiêu thụ được nhanh.

Tại Thanh Hà (Hải Dương) - vùng trồng vải nổi tiếng ở miền Bắc - ông Giang, một hộ chuyên canh vải cũng cho biết giá nông sản này vài ngày qua giảm mạnh. Trước đó, vải đầu mùa, thu hoạch sớm bán được 30.000-35.000 đồng mỗi kg. Nhưng vào chính vụ, sản lượng vải tăng mạnh trong khi nhu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu đều chậm lại, do nhiều loại trái cây nhiệt đới khác cũng tới mùa thu hoạch.

Vải thiều được bày bán tại cửa hàng trên đường Lê Đức Thọ, quận Gò Vấp (TP HCM). Ảnh: Thi Hà

Không riêng thị trường nội địa, xuất khẩu vải thiều 4 tháng đầu năm nay cũng giảm mạnh. Theo số liệu của hải quan, kim ngạch xuất loại quả này chỉ đạt 3,5 triệu USD, giảm 26,6% so với cùng kỳ. Mỹ, Đài Loan, Trung Quốc nhập tăng 25-116% trái vải Việt, nhưng 17 thị trường khác lại giảm mua, như Hà Lan giảm tới 84%, Pháp là 40%.

Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho rằng, thu hoạch vải năm nay muộn hơn, nguồn cung đầu vụ hạn chế, trong khi chi phí vận chuyển tăng do căng thẳng Trung Đông, đã ảnh hưởng tới xuất khẩu.

Năm nay, Trung Quốc đẩy mạnh nhập vải thiều Việt Nam để phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước, trong khi nguồn hàng nội địa của họ có mẫu mã đẹp, đồng đều, được ưu tiên xuất khẩu sang các thị trường quốc tế. Điều này khiến quả vải Việt gặp thêm áp lực cạnh tranh ở nhiều thị trường, nhất là khi chưa được đầu tư bài bản về chất lượng và hình thức.

Sản lượng trái vải cả nước năm nay ước khoảng 250.000 tấn, tăng 25% so với năm ngoái, riêng Bắc Giang đạt 100.000 tấn. Tuy nhiên, sức mua yếu khiến giá giảm sâu. Tỉnh mới tiêu thụ được khoảng 13.000 tấn, chủ yếu là hàng chính vụ. Bình quân mỗi ngày 2-3 container vải của Bắc Giang xuất qua các cửa khẩu Lạng Sơn, Lào Cai sang Trung Quốc, EU, Mỹ và ASEAN.

Tại các chợ truyền thống phía Nam, giá bán lẻ mỗi kg vải dao động 25.000-40.000 đồng, giảm gần 30% so với đầu tháng 6, và chỉ bằng một nửa cùng kỳ năm ngoái.

Chị Hoàng Anh, thương nhân thu mua, cho biết vải năm nay được mùa nên giá thấp. Tuy nhiên, loại 3.000-4.000 đồng một kg là hàng loại, quả xấu hoặc thu hoạch cuối vụ.

Để ứng phó tình trạng "được mùa, mất giá", Sở Công Thương Bắc Giang đang đẩy mạnh mô hình chế biến sâu như sấy khô, ép nước, cấp đông... nhằm đa dạng kênh tiêu thụ. Ông Lê Bá Thành - Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Bắc Giang, cho rằng việc tăng tỷ trọng chế biến sẽ giúp giữ ổn định giá trị sản phẩm khi tiêu thụ trái tươi gặp khó.

Cơ quan này cũng khuyến khích hợp tác xã chủ động mở rộng phân phối, giảm phụ thuộc vào thương lái thời vụ. Song song đó, địa phương cũng tổ chức chương trình giới thiệu vải thiều Lục Ngạn từ ngày 24/6 tới người tiêu dùng Hà Nội, TP HCM. Chương trình nhằm kết nối tiêu thụ nội địa, quảng bá nông sản Việt đến người tiêu dùng thành thị.

Thi Hà