Tại dự thảo tờ trình sửa Nghị định 72 về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, Bộ Công Thương đề xuất cho phép tính toán và phân bổ vào giá điện những khoản chi phí sản xuất, cung ứng điện chưa được bù đắp từ năm 2022 trở đi.
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) sẽ đề xuất phương án phân bổ các khoản chi phí này, báo cáo Bộ Công Thương xem xét. Bộ này sẽ lấy ý kiến Bộ Tài chính trong trường hợp cần thiết.
Ngoài ra, Bộ cũng đề xuất cho tính vào giá điện các khoản chênh lệch tỷ giá đánh giá lại chưa được phân bổ, chưa ghi nhận và thanh toán cho các nhà máy điện theo thỏa thuận tại hợp đồng mua bán điện.
Đề xuất đưa ra sau khi Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có báo cáo Bộ Công Thương, kiến nghị cho phép tính toán khoản lỗ lũy kế đến hết 2024 vào giá bán lẻ điện bình quân.
Theo EVN, tình hình địa chính trị thế giới, chi phí mua điện tăng cao giai đoạn 2022-2023 dẫn đến họ gặp nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh. Lỗ lũy kế 2 năm này khoảng 50.029 tỷ đồng. Riêng công ty mẹ - EVN, khoản lỗ tính tới cuối 2024 khoảng 44.792 tỷ đồng. Ngoài ra, số lỗ từ chênh lệch tỷ giá của hợp đồng mua bán điện treo từ 2019 đến 2023 của tập đoàn này 18.032 tỷ đồng.
Như vậy, trên 62.820 tỷ đồng lỗ và chênh lệch tỷ giá hiện vẫn "treo" chưa được phân bổ vào giá điện.
EVN cho biết đây là các khoản chi phí phục vụ trực tiếp sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân. Tức là, họ phải bán điện dưới giá thành sản xuất trong giai đoạn này.
Thực tế, theo báo cáo kết quả kiểm tra chi phí giá thành sản xuất kinh doanh điện 2023 do Bộ Công Thương thực hiện, tổng chi phí sản xuất của EVN là hơn 528.600 tỷ đồng. Mức này tương đương giá sản xuất 2.088,9 đồng một kWh, tăng 2,79% so với năm 2022. Trong đó, các khoản thu của tập đoàn và đơn vị thành viên từ thanh lý, nhượng bán tài sản cố định, vật tư thu hồi và cho thuê cột điện đã được giảm trừ.
Cũng trong năm 2023, giá điện bán lẻ đã được điều chỉnh tăng 2 lần (3% vào tháng 5 và tháng 11 là 4,5%). Với 2 lần điều chỉnh này, giá điện bán lẻ đã tăng lên lần lượt 1.920,3 đồng và 2.006,79 đồng một kWh (chưa bao gồm VAT). Tức là, dù được điều chỉnh giá, EVN vẫn lỗ 82,1-168,6 đồng mỗi kWh điện bán ra.
"Việc lỗ lũy kế dẫn đến vốn đầu tư Nhà nước vào EVN giảm, không bảo toàn được dòng vốn này", báo cáo của EVN nêu. Do đó, tập đoàn cho rằng khoản lỗ này cần được tính toán để thu hồi trong giá điện. Việc này nhằm bù đắp kịp thời phần vốn đầu tư Nhà nước giảm trong giai đoạn các năm trước đây.
Cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân được quy định tại Nghị định 72. Theo Bộ Công Thương, thời gian qua, EVN xây dựng và tính toán giá bán lẻ điện bình quân theo quy định, giúp việc điều chỉnh giá kịp thời, linh hoạt hơn so với trước đây.
Tuy nhiên, nhà điều hành thừa nhận quy định này cần được xem xét, điều chỉnh theo Luật Điện lực 2024, để đảm bảo nguyên tắc tính đúng - đủ các chi phí hợp lý, hợp lệ trong quá trình xác định, điều chỉnh giá bán lẻ điện nhằm bảo toàn, phát triển vốn kinh doanh của doanh nghiệp.
Hiện giá bán lẻ điện bình quân là 2.204,07 đồng một kWh (chưa gồm VAT), sau lần tăng 4,8% từ ngày 10/5.
Phương Dung
