Dịch vụ vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt tự vận hành kết nối Lagos với Ibadan tại Nigeris ra mắt cuối tháng 3, do Tổng công ty Xây dựng Công trình Dân dụng Trung Quốc China Civil Engineering Construction Corporation (CCECC) triển khai.

Đoàn tàu xuất phát từ trung tâm liên kết Ajuba, chở hàng hóa đến cảng Apapa ở Lagos. Sau khi dỡ hàng, tàu tiếp tục chất container nhập khẩu cho hành trình quay trở lại và kết thúc tại Trung tâm Ajuba, tạo nên một chuỗi logistics hai chiều khép kín cho cả hàng nhập khẩu và xuất khẩu.

"Càng nhiều hàng hóa có thể được vận chuyển bằng đường sắt thì càng có lợi cho năng suất, hiệu quả và giảm chi phí tổng thể", GS Frank Ojadi, chuyên ngành quản lý vận hành tại Trường Kinh doanh Lagos, cho biết.

Tuyến đường sắt kết nối Lagos với Ibadan do CCECC triển khai. Ảnh: BusinessDay

Nigeria từ lâu đã phải đối mặt với chi phí logistics cao, phần lớn do quá phụ thuộc vào vận tải đường bộ. Theo các chuyên gia, việc các xe tải làm tắc nghẽn đường vào cảng và thường xuyên gây chậm trễ thì đường sắt là lựa chọn tối ưu hơn.

Ông Muda Yusuf, Giám đốc điều hành Trung tâm Xúc tiến Doanh nghiệp Tư nhân (CPPE), cho rằng, đây là một bước tiến để cải thiện hiệu quả và giảm chi phí vận hành. "Hình thức vận chuyển hàng hóa rẻ nhất trong phạm vi nội địa là đường sắt. Một trong những lý do khiến chi phí logistics ở Nigeria cao là vì chúng ta di chuyển quá nhiều hàng hóa bằng đường bộ", ông nói.

Cũng theo đại diện CPPE, sự phụ thuộc vào vận tải đường bộ đang làm trầm trọng thêm các thách thức về logistics, đẩy chi phí sản xuất lên cao và thúc đẩy lạm phát.

Tuy nhiên, dịch vụ hiện tại chỉ kết thúc ở Ibadan, trong khi, nhiều hàng hóa rời khỏi cảng phải đi xa hơn Ibadan, một số hướng về phía đông, lên phía bắc. Điều này có thể làm giảm tiềm năng tối đa của tuyến dịch vụ. Ông Yusuf cũng nhấn mạnh việc khuyến khích vận chuyển nhiên liệu bằng đường sắt sẽ giúp giảm tải cho hệ thống logistics của cả nước.

Quá trình xếp dỡ hàng hóa. Ảnh: BusinessDay

GS Frank Ojadi cho rằng sự thành công của dịch vụ này sẽ phụ thuộc vào nhu cầu thị trường và tính ổn định trong vận hành. "Đường sắt là hình thức vận tải phù hợp khi di chuyển khối lượng hàng hóa lớn có giá trị thấp như nông sản, xi măng và xăng dầu...", ông nói.

Để giảm chi phí logistics, dịch vụ này phải vận hành ở công suất tối đa, tức là container phải được vận chuyển theo lô, không phải từng chiếc lẻ. Song, mặt trái của việc này là đôi khi sẽ mất thời gian để gom đủ số lượng container. Lúc này, các công ty có thể phải giữ hàng trong kho lâu hơn, làm tăng chi phí.

Ông Ojadi cũng cảnh báo về nguy cơ chi phí ẩn tại các trung tâm vận chuyển có thể cản trở việc áp dụng hình thức vận tải này. "Có phí để đưa container lên tàu tại Apapa và thêm phí nữa khi dỡ xuống tại Ibadan. Nếu hàng hóa không được thông quan nhanh, các chủ hàng còn phải trả phí lưu kho. Vì vậy nếu các loại phí này không được giữ ở mức thấp, vận tải đường sắt có thể không còn là lựa chọn rẻ hơn", ông nói.

Bất chấp những lo ngại này, ông cho rằng dịch vụ vận tải đường sắt vẫn là lựa chọn tốt khi có sự phối hợp chặt chẽ để giảm thời gian chờ và hợp lý hóa các quy trình vận tải đa phương thức.

Anh Vũ (theo BusinessDay)