Các tài khoản thu phí của chủ phương tiện buộc phải chuyển sang tài khoản giao thông trước 1/10, nếu không, sẽ không thể qua được trạm thu phí không dừng.

'Tài khoản giao thông' khác gì 'tài khoản thu phí'?

"Tài khoản thu phí" được đề cập lần đầu tại Quyết định 19/2020, chủ yếu để làm căn cứ cho việc thu phí đường bộ không dừng theo hình thức điện tử. Trong khi đó, tài khoản giao thông đến Luật Đường bộ 2024 mới được quy định.

Tài khoản giao thông hoàn thành liên kết với một phương tiện thanh toán hôm 12/8. Ảnh: Anh Tú

Tài khoản thu phí hiện tại chứa các thông tin liên hệ của chủ phương tiện, mã số định danh xe và tiền. Tài khoản thu phí không bắt buộc người dùng phải liên kết với nguồn tiền để thanh toán. Chủ xe có thể nạp tiền vào tài khoản thu phí qua ứng dụng ngân hàng, ví điện tử, quét QR code hay nộp trực tiếp tại điểm giao dịch của nhà cung cấp. Tiền để trong tài khoản thu phí này không được tính lãi.

Tài khoản giao thông được định nghĩa là tài khoản mở cho chủ phương tiện và kết nối với phương tiện thanh toán hợp pháp để thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt theo quy định của pháp luật về ngân hàng.

Ở giai đoạn trước, tài khoản giao thông chỉ xuất hiện trong hợp đồng "xây dựng - sở hữu - kinh doanh" (BOO) giữa hai đơn vị cung cấp dịch vụ thu phí đường bộ không dừng là VETC, VDTC với Bộ Giao thông Vận tải (trước sáp nhập Bộ Xây dựng).

So với tài khoản thu phí, tài khoản giao thông cần phải được định danh, nên sẽ gồm các trường thông tin chi tiết hơn về chủ phương tiện như ngày tháng năm sinh, giới tính, quốc tịch, mã định danh cá nhân...

Về tiền, tài khoản giao thông sẽ không chứa tiền như tài khoản thu phí trước đây. Thay vào đó, tài khoản này được liên kết với các phương tiện thanh toán của thuộc sở hữu của chủ xe như tài khoản ngân hàng, ví điện tử, thẻ tín dụng.

Một tài khoản giao thông chỉ được phép liên kết tối đa với một nguồn tiền. Chủ xe có trách nhiệm đảm bảo đủ tiền tại nguồn đã liên kết với tài khoản giao thông khi thực hiện thanh toán điện tử giao thông đường bộ.

Vì sao cần chuyển đổi?

Việc nâng cấp từ "tài khoản thu phí" lên "tài khoản giao thông" trước hết là để đáp ứng nhiều nhu cầu thanh toán cho người dùng hơn.

Hiện khoảng 6,3 triệu phương tiện ở Việt Nam, tương ứng gần 100%, đã sử dụng dịch vụ thu phí không dừng nhưng theo đánh giá của Bộ Giao thông Vận tải (trước sáp nhập Bộ Xây dựng), "tài khoản thu phí chưa phát huy hết hiệu quả của tài khoản và đầu tư".

"Tài khoản thu phí" được đề cập tại Quyết định 19/2020 chỉ cho phép sử dụng với mục đích duy nhất là thanh toán tiền xe qua trạm thu phí điện tử không dừng. Để dùng cho nhiều mục đích hơn, cơ quan quản lý đề xuất mở rộng dịch vụ thu phí trên tài khoản này. Tại Nghị định 119/2024 về thanh toán điện tử giao thông đường bộ đã quy định "tài khoản giao thông" với nhiều chức năng khác "tài khoản thu phí" trước đó. Nghị định này có hiệu lực từ 1/10 nên đây cũng là hạn chót cho việc chuyển đổi hai tài khoản này.

Như vậy, ngoài trả tiền cho xe qua trạm thu phí, tài khoản giao thông cũng có thể dùng để thanh toán cho nhiều dịch vụ như phí gửi xe tại bãi đỗ, sân bay, trung tâm thương mại, đổ xăng, sạc điện, đăng kiểm, bảo hiểm... Đồng thời, một tài khoản giao thông có thể dùng để thanh toán cho nhiều xe.

Bên cạnh đó, việc nâng cấp tài khoản cũng đảm bảo đầy đủ vai trò quản lý của Nhà nước. Việc thanh toán phí đường bộ không dừng là một dịch vụ thanh toán đặc thù nên cũng không thuộc phạm vi quản lý của Ngân hàng Nhà nước. Nhưng Bộ Giao thông Vận tải lại không có chuyên môn về quản lý tiền trong tài khoản thu phí nên việc quản lý dòng tiền này gặp nhiều khó khăn. Do đó, Bộ Xây dựng (trước đây là Bộ Giao thông) đã đề xuất cần có sự tham gia quản lý của Ngân hàng Nhà nước tương tự các hình thức thanh toán điện tử khác.

Theo Nghị định 119, Bộ Xây dựng sẽ chịu trách nhiệm về tài khoản giao thông chứa các thông tin định về chủ tài khoản, phương tiện. Ngân hàng Nhà nước quản lý về phương tiện thanh toán kết nối với hoạt động này, đảm bảo tính pháp lý và an toàn hơn người dân, doanh nghiệp.

Hiện tại, các đơn vị cung cấp dịch vụ thu phí không dừng cũng khuyến nghị người dùng nên kết nối tài khoản với ví điện tử cùng hệ thống. Ví dụ, VETC hướng dẫn khách hàng ưu tiên liên kết tài khoản giao thông với ví điện tử VETC. Việc này nhằm đảm bảo ổn định dịch vụ cho người dùng do đặc thù của hệ thống thu phí điện tử phải xử lý giao dịch tức thời theo thời gian thực (tốc độ xử lý không quá 200 ms).

Tương tự, ứng dụng ePass của VDTC cũng đang tối ưu cho liên kết tài khoản giao thông với ví điện tử Viettel Money/Viettel Pay.

Anh Tú