Ngày 6/6, trên chuyên cơ Không lực Một, Tổng thống Mỹ Donald Trump nhận được câu hỏi rằng liệu Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có đồng ý tiếp tục bán đất hiếm và nam châm đất hiếm sang Mỹ hay không. Ông Trump trả lời: "Có, ông ấy đồng ý. Chúng ta đã đạt được tiến triển rất lớn trong thỏa thuận với Trung Quốc".

Bình luận này được đưa ra một ngày sau cuộc điện đàm hiếm hoi giữa ông Trump và ông Tập, trong bối cảnh căng thẳng hai nước vài tuần qua leo thang. Sau cuộc điện đàm, ông Trump cũng cho biết cuộc nói chuyện "rất tích cực", nhấn mạnh "không nên còn bất kỳ nghi vấn nào" liên quan đến vấn đề đất hiếm.

Phía Trung Quốc cũng có dấu hiệu hạ nhiệt liên quan đến vấn đề này. Ngày 6/6, nguồn tin của Reuters cho biết Bắc Kinh đã cấp phép xuất khẩu tạm thời cho hai nhà cung cấp đất hiếm của 3 hãng xe hàng đầu tại Mỹ.

Hoạt động khai thác tại một mỏ đất hiếm ở Nội Mông (Trung Quốc). Ảnh: Reuters

Đất hiếm là vật liệu quan trọng được sử dụng trong hầu hết sản phẩm, từ xe hơi, sản phẩm bán dẫn đến thiết bị quân sự. Trung Quốc hiện đóng góp 90% nguồn cung đất hiếm trên thế giới. Các doanh nghiệp gần như không có lựa chọn khác thay thế.

Hồi tháng 4, Trung Quốc thông báo siết xuất khẩu với 7 nguyên tố đất hiếm và vật liệu liên quan, trong đó có nam châm đất hiếm, nhằm đáp trả thuế nhập khẩu của Mỹ. Tháng trước, họ bắt đầu nới lỏng, khi phê duyệt một số giấy phép xuất khẩu nam châm đất hiếm.

Giới phân tích cho rằng đất hiếm và các khoáng sản chiến lược khác đang trở thành công cụ đàm phán của Trung Quốc. Ông Trump có thể phải chịu áp lực chính trị trong nước nếu tăng trưởng kinh tế suy yếu do doanh nghiệp thiếu nguyên liệu sản xuất.

Không chỉ Mỹ, giới chức và lãnh đạo doanh nghiệp từ nhiều quốc gia khác như Mỹ, Ấn Độ, Nhật Bản đến châu Âu, gần đây đều phàn nàn việc Trung Quốc siết xuất khẩu đất hiếm. Họ cho rằng thiếu đất hiếm sẽ đe dọa các ngành công nghiệp chủ chốt trong nước.

Hà Thu (theo Reuters)