Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh áp thuế nhập khẩu lên 66 nền kinh tế hôm 31/5. Thụy Sĩ chịu một trong những mức cao hàng đầu với 39%, chỉ thấp hơn Lào, Myanmar và Syria. Trong khi đó, EU và Anh đã đàm phán mức thuế quan lần lượt là 15% và 10%.

Trước đó vào tháng 4, ông Trump đe dọa áp thuế đối ứng 31% với hàng nhập từ Thụy Sĩ nhưng các quan chức nước này đã không đạt được thỏa thuận với Mỹ trong thời hạn 3 tháng tạm hoãn. Theo CNBC, thông tin thuế gây sốc, bởi báo chí nước này từng cho rằng sắp đạt thỏa thuận khung với Mỹ, mức thuế chỉ 10-15%.

Tổng thống Karin Keller-Sutter nói bất ngờ về con số 39% vì các nhà đàm phán đã thảo luận vào tháng trước với chính quyền Trump nhưng dường như chưa được chấp thuận. Bà cho biết sẽ phân tích tình hình và cố gắng tìm ra giải pháp. "Tôi không thể nói trước kết quả sẽ ra sao, nhưng chắc chắn nó sẽ gây thiệt hại cho nền kinh tế", bà nói với phóng viên hôm 1/8.

Thâm hụt thương mại hàng hóa của Mỹ với Thụy Sĩ là 38,5 tỷ USD vào 2024, tăng 56,9% so với năm 2023, theo Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ. Bà Keller-Sutter cho rằng ông Trump đã chọn mức thuế 39% vì con số này được làm tròn từ mức thâm hụt thương mại hàng hóa 38,5 tỷ USD. "Rõ ràng là tổng thống Mỹ chỉ tập trung vào vấn đề thâm hụt thương mại", bà nói.

Hội đồng Liên bang Thụy Sĩ cho biết "rất lấy làm tiếc" và nói thêm rằng vẫn tiếp tục tìm kiếm một "giải pháp thương lượng" và đang liên hệ các nhà chức trách Mỹ.

Adrian Prettejohn, nhà kinh tế châu Âu tại Capital Economics, dự báo mức thuế 39% có thể làm giảm khoảng 0,6% GDP Thụy Sĩ, hoặc nhiều hơn nếu bao gồm cả dược phẩm. Beat Wittmann, Chủ tịch Porta Advisors, gọi mức thuế là "tàn khốc" với nền kinh tế và doanh nghiệp Thụy Sĩ. "Điều này sẽ dẫn đến việc nền kinh tế Thụy Sĩ, đồng franc và thị trường chứng khoán suy yếu, đặc biệt là khu vực xuất khẩu vốn cực kỳ quan trọng", ông nhận định.

Mỹ chiếm một phần sáu tổng xuất khẩu của Thụy Sĩ. Các mặt hàng chủ lực gồm hóa chất - dược phẩm, đồng hồ - trang sức, chocolate, đá quý và thiết bị điện tử. Hiệp hội sản xuất (Swissmem) cảnh báo mức thuế 39% tác động "cực kỳ nghiêm trọng". Giám đốc hiệp hội Stefan Brupbacher cảm thấy "sửng sốt". "Các mức thuế này không dựa trên cơ sở hợp lý nào và hoàn toàn tùy tiện. Quyết định này đặt hàng chục nghìn việc làm trong ngành vào tình thế rủi ro", ông nói.

Thụy Sĩ là quê hương của một số thương hiệu xa xỉ và thực phẩm nổi tiếng nhất thế giới. Khi thuế quan có hiệu lực vào ngày 7/8, giá của những chiếc đồng hồ và chocolate, phô mai Thụy Sĩ có thể tăng vọt.

Mức thuế 39% khiến Liên đoàn Công nghiệp Đồng hồ Thụy Sĩ bất bình. Bởi từ 2024, nước này đã bỏ thuế nhập khẩu với tất cả hàng công nghiệp, nên không làm khó với hàng Mỹ nhập vào. "Các mức thuế này là vấn đề nghiêm trọng với quan hệ song phương", liên đoàn nêu. Số liệu tháng 6 cho thấy xuất khẩu đồng hồ Thụy Sĩ đã suy giảm kéo dài, đặc biệt tại Mỹ, Nhật Bản và Hong Kong.

Với ngành chocolate, các tập đoàn đa quốc gia như Nestlé và Lindt & Sprüngli có dây chuyền sản xuất tại Mỹ để phục vụ khách hàng bản địa. Tuy nhiên, các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Thụy Sĩ dự báo sẽ chịu tác động nặng nề.

Roger Wehrli, Giám đốc điều hành Hiệp hội Các nhà sản xuất Chocolate Thụy Sĩ (Chocosuisse), cho biết 7% sản lượng nước này xuất sang Mỹ. Không chỉ thuế 39% gây khó khăn, mà cộng thêm tỷ giá USD và franc Thụy Sĩ thì chi phí có thể tăng gần 50%. "Tôi dự đoán ngành sẽ mất khách hàng tại Mỹ và sản lượng bán giảm mạnh", ông nói.

Nói trên chương trình "Squawk Box Europe" của CNBC, Giám đốc điều hành Phòng Thương mại Thụy Sĩ - Mỹ Rahul Sahgal nói mức thuế quan "rất đáng thất vọng" sau nhiều vòng đàm phán nhưng hy vọng đây không phải là hồi kết".

"Chúng ta vẫn còn cơ hội, trước hết là những ngày trước thời điểm 7/8. Ngoài ra, sắc lệnh để ngỏ cánh cửa là nếu đang trong quá trình đàm phán với Mỹ, những mức thuế bổ sung này có thể không được áp dụng", ông chỉ ra.

Trong các thỏa thuận với Mỹ, một số nền kinh tế đưa cam kết tăng đầu tư vào nền kinh tế lớn nhất thế giới. Ví dụ EU hứa chi tổng cộng 600 tỷ USD, cùng với 250 tỷ USD mua năng lượng Mỹ. Với giải pháp này, ông Sahgal cho biết Thụy Sĩ đang xem xét cam kết khoảng 150 tỷ USD đầu tư, một trong những mức lớn nhất so với quy mô nền kinh tế. Nước này vốn đã là nhà đầu tư lớn thứ 6 tại Mỹ.

Theo ông Sahgal, khó biết chính xác đâu là vướng mắc trong đàm phán hoặc cách tính ra mức thuế 39% của ông Trump. Nước này ở thế khó là đạt cân bằng thương mại của tổng giá trị giao dịch hàng hóa và dịch vụ với Mỹ nhưng ông Trump chỉ tập trung vào lĩnh vực hàng hóa.

"Thụy Sĩ là một quốc gia có 9 triệu dân, trong khi Mỹ có khoảng 300 triệu dân. Vì vậy, ngay cả khi mỗi người Thụy Sĩ uống một chai bourbon, ăn một miếng bít tết bò Mỹ mỗi ngày và mua một chiếc Harley Davidson, chúng tôi cũng không thể cân bằng thương mại hàng hóa với Mỹ", ông nói.

Phiên An (theo AP, CNBC)